Tình hình giáo phận Vinh trong hiện nay

“Ðường vô xứ Nghệ quanh quanh,
Ðường vô xứ nghệ như tranh họa đồ.”

Giáo phận Vinh nằm trong 3 tỉnh Nghệ An – Hà Tĩnh – Quảng Bình, phía đông chạy dài theo dọc bờ biển khoảng 300 km chiều dài, phía tây giáp biên giới Lào, phía bắc giáp giáo phận Thanh Hoá, phía bắc nam giáp giáo phận Huế, với dân số hơn 5 triệu trong đó có 417.894 người.

Số giáo dân được rải ra trong 16 hạt với 151 xứ. Nói chung tinh thần giáo dân rất tốt họ rất trung thành với Giáo Hội quý trọng các cha, đoàn kết với nhau và siêng năng việc đạo. Các xứ ven đô hay thành phố cũng có một số tiêu cực như sìke, ma túy, cờ bạc trong lớp tuổi trẻ nhưng con số rất ít.

Ðời sống kinh tế của giáo dân rất khó khăn vì hầu hết đều chuyên về nông nghiệp. Nói là sống nông nghiệp nhưng đất đai lại rất ít và xấu, hằng năm bị thiên tai liên tiếp, cụ thể như vừa qua cơn bảo số 4 đã cướp đi hàng ngàn héc ta lúa, làm đổ hàng trăm căn nhà, làm thiệt 4,5 mạng người. Sóng thần tràn vào làm nhiễm mặn hằng trăm hécta ruộng, phải một thời gian lâu mới phục hồi được. Vì đời sống không ổn định nên một số di cư vào nam để lập nghiệp, số khác thì tìm cách ra hải ngoại bằng con đường xuất khấu lao động. Sự việc đó đã gây không ít xáo trộn cho công việc mục vụ. Nếu đi vào từng lĩnh vực riêng lại càng gặp nhiêu khó khăn hơn:

Về việc đào tạo linh mục:

Giáo phận có một Ðại chủng viện VINH THANH (cho 2 giáo phận VINH và giáo phận THANH HÓA), nơi duy nhất để đón nhận và đào tạo những người hiến thân phục vụ Chúa và Giáo Hội, và con số chỉ được 18 trong 02 năm, do đó lực lượng trí thức ngày càng giảm dần vì họ đua nhau tìm ơn gọi ở các Dòng Miền Nam.

Hiện nay cả giáo phận có 2 giám mục đã lớn tuổi, đức cha Phêrô Gioan Trần Xuân Hạp đã được Toà Thánh chấp cho hưu dưỡng ngày 11 –12 – 2000 vừa qua – số linh mục hiện nay 115 trong đó có 9 linh mục hưu, 6 cha đi du học, 100 cha coi xứ hay làm việc ở tòa giám mục và Ðại chủng viện.

Trung bình thì mỗi cha chỉ coi 4.500 nhưng thực tế có cha phải coi đến 10,15 ngàn giáo dân. Do sự quá tải đó mà trong công việc lắm lúc không được trọn vẹn, hơn nữa các linh mục lại chóng hao mòn sức khỏe vì khí hậu khắc nghiệt và giao thông còn lạc hậu đi lại rất khó khăn, gắng sức nhiều nên dễ bệnh tật.

Ngoài Ðại chủng viện có hai lớp dự bị nội trú, mỗi lớp có 22 người, lớp ở Tòa giám mục, một ở sở Văn Hạnh Hà Tĩnh. Sống tập thể và được đào tạo những kiến thức cơ bản về tôn giáo, nhân bản và tập sống cộng đoàn để sau 02 năm vào Ðại chủng viện để theo đuổi ơn gọi còn hàng trăm thanh niên đang độ tuổi, đang phấn đấu ở các đại học các thành phố để chuẩn bị cho các kỳ tới. Những anh em này thường sống theo từng nhóm, hằng tuần, hàng tháng gặp gở nhau để giúp nhau chia sẻ Lời Chúa hoặc đón nhận sự hướng dẫn của các linh mục phụ trách… riêng anh em sinh viên ở Nghệ An thì mỗi tháng một lần về tại Tòa giám mục để tĩnh tâm, hội thảo và trao đổi kinh nghiệm về ơn gọi.

Các Dòng Tu trong Giáo Phận

Trước kia giáo phận còn có dòng Phanxicô và Franciscannes, dòng Kín Calara, dòng thánh Phaolô, dòng Mến Thánh Giá. Sau khi chia đôi Ðất Nước tất cả đã vào Nam trừ dòng Mến thánh giá. Cũng nhiều lần các dòng đó đặt vấn đề trở lại nhưng thời cuộc không cho phép, thành ra hiện nay giáo phận Vinh chỉ có dòng Mến thánh giá là dòng duy nhất hợp pháp gồm có 8 cộng đoàn với 143 chị khấn trọn, 77 chị khấn tạm, 19 tập sinh và122 dự tu. Họ thường xuyên được phân công tác giáo lý dạy giáo lý khai tâm, điều hành các nhà trẻ mẫu giáo, trong các xứ đạo, hoạt động từ thiện ở các trạm xá nhà thuốc tình thương…đã đem lại một số hiệu quả rất tốt trong các hoạt động tông đồ.

Trùng tu các cơ sở của giáo phận như nhà thờ và nhà trường

Miền Trung là trọng điểm của chiến tranh nên bị phá hoại nhiều, mặc đầu cuộc chiến đã qua đi trên gần 20 năm nhưng nhiều nơi vẫn chưa phục hưng được những hậu quả của nó. Hàng năm linh mục cũng như giáo dân phải dồn sức vào việc tái thiết dần các cơ sở như nhà thờ, nhà trường, nhà xứ v.v. trong thập niên vừa qua, toàn giáo phận đã tái thiết và xây dựng mới trên 500 ngôi thánh đường xứ, họ; một con số kỷ lục mà có lẽ không có giáo phận nào trên thế giới đạt được, nhưng cũng nhờ sự tài trợ của các Cơ quan Từ thiện ở Nước Ngoài và lòng hảo tâm của bà con Ðồng hương, hoặc Việt kiều hải ngoại, cộng với lòng nhiệt thành của dân chúng địa phương. Ðặc biệt năm vừa hoàn tất được công trình nhà thờ xứ Cầu Rầm ở trung tâm thành phố vinh, nơi 30 năm đã không có nhà thờ phượng. Ðây là kết quả to lớn của sự đấu tranh và đối thoại giữa giáo hội và Nhà nước.

Biến động Năm Thánh là năm phục hồi sự sống thiêng liêng bằng tinh thần sám hối và canh tân để mỗi người đều gặp gỡ ÐỨC KITÔ, Ban Năm Thánh giáo phận đã cố gắng tạo mọi điều kiện cho các thành phần dân thánh được học hỏi kỹ lưỡng về tinh thần Năm Thánh bằng cách phổ biến tài liệu tận các gia đình.

Hướng đi tương lai Ban Năm Thánh nhắm đến 2 mặt :

A/ Về mặt lâu dài BAN NĂM THÁNH cố gắng nâng cấp việc học tập tín, giáo lý cho giới trẻ bằng tổ chức các lớp tập huấn cho 6333 giáo lý viên cho họ có đời sống nội tâm, để họ có thể giúp các em học và sống giáo lý thực sự. Riêng giới trẻ để các em có tinh thần thi đua học tập, các cuộc thi cấp Họ, Xứ, Hạt, đều có phần thưởng cho những em đạt điểm cao. Nhờ phong trào học giáo lý và các cuộc giao lưu Xứ – Hạt, cũng hạn chế được rất nhiều tệ nạn trong giới trẻ hiện nay.

B/ Trước mắt BAN NĂM THÁNH lo lắng cho các thành phần được thật sự Ý THỨC NĂM THÁNH bằng cách tổ chức các cuộc tĩnh tâm tháng có chất lượng hơn ở các hạt cho các Linh Mục. Các tuần tĩnh tâm, hội thảo, hành hương cho giáo dân theo từng giới, từng xứ, họ hoặc từng nhóm riêng biệt như người tàn tật, lớp sinh viên, cụ thể hè vừa qua đã có 350 sinh viên ở các trường đaị học về hành hương tại nhà thờ chính toà. Có mười đại biểu sinh viên các giáo phận bạn cũng tham dự. Giáo phận đã mừng Ngày Cao Ðiểm Năm Thánh vào đúng lễ Thánh Thể với một cuộc rước Thánh Thể trọng thể và Chầu Ðền tạ suốt đêm - thu hút trên 10 vạn người tín hữu. Cho đến nay đã có trên 50 vạn lượt người về hành hương.

Trên đây là một vài nét sơ lược về tình hình giáo phận Vinh trong năm Thánh 2000 Kính xin Quý Cha, quý tu sĩ nam nữ và mọi người cầu nguyện cho giáo phận VINH một giáo phận đông thứ 3 sau Xuân Lộc và Sàigòn, lại còn phải chịu nhiều thử thách.

Vinh Ngày 15-12-2000
Xuân Nhân