Lễ Tấn Phong Giám Mục Bắc Ninh Đức Cha Cosma Hoàng Văn Đạt (07/10/2008)

Thánh lễ Phong chức Giám mục đã diễn ra tại quảng trường Tòa giám mục Bắc Ninh vào sáng 07/10/2008. Thật là đặc biệt khi thánh lễ diễn ra vào đúng ngày lễ Mẹ Mân Côi, Bảo trợ giáo phận Bắc Ninh. Lễ đài được thiết kế đậm nét quan họ Bắc Ninh với mái che là chiếc nón quai thao khổng lồ.

Ngay từ tối hôm trước đã có rất nhiều linh mục, tu sĩ nam nữ, quí khách gần xa trong nước và hải ngoại, cùng đông đảo giáo dân từ khắp các giáo xứ thuộc giáo phận Bắc Ninh về tham dự đêm hội giao lưu văn nghệ mừng đức tân Giám mục, và họ đã ngủ lại qua đêm tại Tòa giám mục để tham dự thánh lễ phong chức sáng hôm sau. Ước tính có khoảng trên 10 ngàn người thuộc đủ mọi thành phần dân Chúa: giáo sĩ, tu sĩ, giáo dân cùng quí khách các tôn giáo bạn và đặc biệt là hơn 100 bệnh nhân phong cùi đã tham dự thánh lễ phong chức Giám mục.

Bầu trời Bắc Ninh buổi sáng lễ tấn phong Giám mục trong xanh, chan hòa ánh nắng. Những làn gió thu nhè nhẹ đủ để làm cho người tham dự không đổ mồ hôi dưới ánh mặt trời rực rỡ. Và thật kì diệu khi trong thánh lễ, liên tục xuất hiện những dấu chỉ, những biểu tượng lạ lùng, rực rỡ trên bầu trời.

Đúng 8g45, đoàn đồng tế từ Nhà thờ Chính tòa tiến ra lễ đài trong tiếng trống rộn rã, tiếng kèn đồng oai hùng và tiếng vỗ tay giòn giã, đầy ắp niềm vui. Trong khi đó ca đoàn cất lên những lời ca: "Từ ngàn xưa Cha đã yêu con, Cha gọi con giữa muôn người…"

Ðức cha Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam chủ tế cùng với hơn hai mươi đức cha thuộc các giáo phận khắp Việt Nam và khoảng gần 300 Linh mục. Ðặc biệt có cha cha Gomez - giáo sư thần học của đức tân Giám mục khi còn đang theo học tại học viện Giáo hoàng Piô X Đà Lạt - cũng tới tham dự trong dịp đặc biệt này.

Đầu thánh lễ, Ðức cha chủ tế tạ ơn Chúa đã ban cho Giáo hội Việt Nam một vị mục tử mới và vui mừng chào đón đức tân Giám mục trở nên thành viên chính thức của Hội đồng Giám mục Việt Nam. Đức cha Chủ tịch tin tưởng Đức tân Giám mục sẽ sống chết với khẩu hiệu Giám mục của mình: "Tình Thương và Sự Sống" để cho đoàn chiên được sống và sống dồi dào.

Trong bài giảng, Đức cha Giuse Vũ Văn Thiên liên hệ giữa lần về quê Nadarét của Đức Giêsu với lần về quê Bắc Ninh của đức tân Giám mục Cosma Hoàng Văn Đạt. Cả hai đều là những lần về quê vừa quen vừa lạ, về quê không chỉ để thăm hỏi cho bớt nhớ nhung, nhưng là thực thi sứ mạng mới, sứ mạng Thiên sai. Đức tân Giám mục được sai đến cánh đồng truyền giáo Bắc Ninh rộng lớn để làm những điều chính Chúa Giêsu đã làm, để mang Tin Mừng cứu độ cho muôn dân. Bài giảng của Đức cha Giuse là sự kết hợp hài hòa những yếu tố Kinh Thánh, thần học, giáo huấn của Giáo hội và những nét văn hóa quan họ Bắc Ninh mượt mà, chan chứa tình duyên làm nổi bật ba vai trò Tư tế, Ngôn sứ và Vương giả của người mục tử.

Nghi thức tấn phong do Đức cha chủ tịch Phêrô Nguyễn Văn Nhơn chủ phong và hai Ðức cha Giuse Vũ Văn Thiên, Giám mục giáo phận Hải Phòng và Giuse Châu Ngọc Tri, Giám mục giáo phận Đà Nẵng, phụ phong.

Bắt đầu là phần giới thiệu tiến chức: Linh mục Ðại diện thỉnh cầu Giám mục chủ phong phong Linh mục Cosma Hoàng Văn Đạt lên chức Giám mục và đọc Tông sắc của Toà Thánh. Sau đó lần lượt là các nghi thức:

+ Lời hứa của tiến chức.

+ Kinh cầu Các Thánh.

+ Nghi thức Bí tích: Nghi thức đặt tay và Lời nguyện phong chức Giám mục.

+ Nghi thức diễn nghĩa: Xức Dầu thánh và trao sách Phúc Âm - Trao nhẫn Giám mục - Ðội mũ Mitra và trao gậy chủ chăn.

+ Ðức Tân Giám mục đứng đội mũ Mitra, cầm gậy mục tử quay về phía cộng đoàn chào chung mọi người - Cộng đoàn vỗ tay chúc mừng. Kế đó, ngài bỏ gậy để nhận hôn bình an của Giám mục chủ phong và tất cả các Giám mục hiện diện.

Sau lời nguyện hiệp lễ, Ðức Tân Giám mục nhận mũ Mitra, gậy chủ chăn và được hai Giám mục phụ phong dẫn đi ban phép lành cho toàn thể cộng đoàn khắp quảng trường Tòa giám mục. Sau đó, đại diện cho toàn thế thiếu nhi, giới trẻ giáo phận, 3 em đã được chính đức tân Giám mục rửa tội cách đây 18 năm, khi lần đầu tiên Ngài trở lại quê hương Bắc Ninh, kính dâng lên Đức cha mới những đóa hoa tươi xinh, thắm tình nghĩa và đầy cảm động.

Tiếp theo, cha Giuse Trần Quang Vinh đại diện giáo phận Bắc Ninh tạ ơn Chúa, chúc mừng đức tân Giám mục và cảm ơn các đấng bậc và mọi thành phần dân Chúa đã về Bắc Ninh tham dự thánh lễ, chung niềm vui lớn với giáo phận Bắc Ninh.

Thánh lễ kết thúc trong niền hân hoan phấn khởi. Giáo hội Việt Nam, cách riêng Giáo phận Bắc Ninh hân hoan vì có thêm một vị chủ chăn mới. Mọi người hân hoan vì Thiên Chúa đã đoái thương đến dân Người mà ban cho Vị mục tử xứng đáng, tài đức và khôn ngoan để chăm sóc đoàn chiên Chúa. Ðức tân Giám mục sẽ là người phục vụ dân Chúa tại Bắc Ninh, và cùng với các Giám mục Việt Nam chia sẻ trách nhiệm dẫn dắt dân Chúa trong sứ mạng làm chứng cho Ðức Kitô trên mảnh đất quê hương Việt Nam yêu dấu. Chúng ta nguyện xin Thiên Chúa ban cho Ðức tân Giám mục mạnh khoẻ, dồi dào ơn thánh, để ngài chu toàn nhiệm vụ cao cả và nặng nề Chúa trao phó. Ước mong mọi thành phần dân Chúa trong giáo phận Bắc Ninh sẽ luôn cộng tác với Ðức tân Giám mục, yêu kính Ðức tân Giám mục. Để rồi, giáo phận Bắc Ninh sẽ ngày càng phát triển và trở nên dấu chỉ tình thương của Thiên Chúa cho xã hội hôm nay.

Sau đây xin trân trọng giới thiệu tóm lược tiểu sử Đức tân Giám mục Bắc Ninh:

Năm sinh                  : Ngày 17 - 6 - 1948.
Nguyên quán            : Xuân Lai, Sóc Sơn, Hà Nội.
Năm 1954                 : Di cư vào Miền Nam Việt Nam cùng gia đình.
Năm 1967                 : Nhập Dòng Tên tại Sài Gòn.

Học triết học và thần học tại Giáo Hoàng Học Viện St. Piô X Đà Lạt.

Năm 1976                 : Thụ phong linh mục tại Sài Gòn.
Năm 1976 - 1978      : Giám đốc ứng sinh.
Năm 1986 - 1995      : Tập sư Nhà Tập.
Năm 1986 - 1995      : Linh mục chính xứ Thiên Thần kiêm trại phong Thanh Bình, Sài Gòn.
Năm 1995 - 2002      : Linh mục chính xứ trại phong Thanh Bình.
Năm 2002                 : Du học tại Pháp chuyên về linh đạo.
Năm 2005 - 2008      : Linh hướng Đại Chủng viện Hà Nội.
Ngày 4.8.2008           : Được bổ nhiệm làm Giám mục Bắc Ninh.
Ngày 7.10.2008         : Chính thức được tấn phong Giám mục chính tòa Bắc Ninh.

Giáo phận Bắc Ninh nằm trên địa bàn 5 tỉnh: Bắc Ninh, Bắc Giang, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc; 4 huyện thuộc thủ đô Hà Nội và một số xã, huyện thuộc các tỉnh: Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hà Giang, Phú Thọ, Hưng Yên và Hải Dương. Giáo phận trải rộng trên diện tích 24.600 km2 với tổng dân số gần 9 triệu người, trong đó có khoảng 125,000 tín hữu Công giáo, chiếm tỷ lệ 1,38 %. Tổng số linh mục đang thi hành mục vụ tại giáo phận là 41. Trên địa bàn giáo phận, miền thượng du có một số đồng bào dân tộc ít người như: Sán Dìu, H'mông, Dao, Mèo, Cao Lan, Hoa, Tày, Nùng sinh sống.

Đức tân Giám mục đã nói: "Thiên Chúa đã dùng Đức Hồng Y Phaolô Giuse giúp giáo phận Bắc Ninh "Tin ở Tình Yêu", tình yêu của Chúa Cha, đã dùng Đức Cố Giám Mục Giuse Maria để cùng với cả giáo phận "Xin cho mọi người nên một", như ước nguyện của Chúa Con, thì giờ đây xin Chúa Cha và Chúa Con ban Thánh Thần là chính "Tình thương và Sự sống" của Thiên Chúa cho giáo phận, để toàn thể Dân Thiên Chúa vùng Kinh Bắc bồi đắp nền văn minh tình thương và sự sống, tức là đón nhận và chia sẻ tình thương và sự sống cho mọi người. Xin Đức Mẹ La Vang giúp con cái Mẹ trong nhiệm vụ cao quý này".

Bài giảng lễ phong chức: Giữa Giám mục và Giáo phận hài hòa như đàn với dây

Bài giảng lễ tấn phong Giám mục tại Bắc Ninh, ngày 7.10.2008
do Đức Cha Giuse Vũ Văn Thiên

Kính thưa cộng đoàn phụng vụ,

Thánh Luca thuật lại chuyến về thăm quê của Đức Giêsu. Nadarét, một thị trấn nhỏ ở miền bắc là nơi Đức Giêsu đã trải qua thời niên thiếu và thời trưởng thành. Mọi người hàng xóm đều biết chàng thanh niên Giêsu, con Bác thợ mộc. họ biết rõ lí lịch và thân nhân của người. Việc một người về thăm quê là chuyện rất đỗi bình thường. Vậy mà hôm nay, chàng thanh niên này, sau một thời gian ngắn xa quê, hôm nay lại trở về vào ngày Sabát làm mọi người kinh ngạc và bỡ ngỡ. Chàng thanh niên ấy vừa lạ mà vừa quen. Quen vì ai cũng nhận ra người, nhưng lạ trong ngôn từ và trong phong cách giảng dạy. Vâng, Đức Giêsu trở về quê với một sứ mạng mới, sứ mạng Thiên sai. Điều được ghi trong sách Ngôn sứ Isaia được chính Đức Giêsu đọc lên đã chứng minh điều đó.

Hôm nay, các “liền anh liền chị” Bắc Ninh hân hoan giang rộng vòng tay để đón một người con của giáo phận. Cha Cosma Hoàng Văn Đạt, sinh trưởng tại họ Xuân Lai, xứ Nội Bài, di cư vào miền Nam năm 1954, gia nhập dòng Tên năm 1967, nay được Tòa thánh bổ nhiệm làm Giám mục GP Bắc Ninh. Mặc dù đã nhiều lần trở lại Bắc Ninh, nhưng hôm nay, đức tân Giám mục trở về với một sứ mạng mới, sứ mạng của một mục tử. Đó cũng là sứ mạng của một người cha, người anh, người bạn đối với cộng đoàn giáo phận Bắc Ninh. Đức tân Giám mục hôm nay cũng vừa quen vừa lạ. Quen vì là người của chốn cũ quê xưa, lạ vì Ngài mang một trọng trách mới, nhất là lát nữa Ngài mang gậy, đội mũ Giám mục. Chính vì vậy, mặc dầu quen rồi mà ai cũng muốn nhìn, mặc dầu còn lạ mà ai cũng cảm thấy thân thiết gần gũi.

Ngài được Chúa sai về Bắc Ninh để làm gì? Chúng ta tìm thấy câu trả lời trong Tin Mừng do thánh Lời Chúa thuật lại: “Thần Khí Chúa ngự trên tôi, vì Chúa đã xức dầu tấn phong tôi, để tôi loan báo Tin Mừng cho kẻ nghèo hèn. Người đã sai tôi đi công bố cho kẻ bị giam cầm biết họ được tha, cho người mù biết họ được sáng mắt, trả lại tự do cho người bị áp bức”. Tác giả Luca liệt kê 4 hạng người hay 4 thành phần xã hội, là đối tượng phục vụ của Đấng Thiên sai: người nghèo, người bị giam cầm, người mù, người bị áp bức. Có thể nói 4 hạng người này tượng trưng cho một phần đông trong xã hội đương thời của Đức Giêsu. Họ cần được thấy ánh sáng của đức tin, cần được tự do của ân sủng, cần được nâng đỡ trước những thử thách của cuộc đời, cần được mở rộng tâm hồn để đón nhận chân lí vĩnh cửu.

Đức tân Giám mục cũng được sai đến một cánh đồng truyền giáo rộng lớn như Bắc Ninh để làm những điều chính Chúa Giêsu đã làm. Ngài mang trọng trách không chỉ với 125,000 giáo dân, nhưng còn cả 9 triệu dân cư trên một địa bàn thuộc 5 tỉnh trọn vẹn và 7 tỉnh liên hệ của giáo phận Bắc Ninh. Như Đức Giêsu đã đến để qui tụ mọi người, để loan báo cho họ Nước Trời, đức tân Giám mục, cũng như tất cả các Giám mục khác, được gọi để chia sẻ, hướng dẫn và đồng hành với những người đang nghèo đói về tinh thần và vật chất, đang thiếu thốn về tình thương và niềm an ủi, đang khao khát công bằng và lẽ phải.

Đó cũng chính là sứ mạng căn bản của Giám mục, như Công đồng Vaticanô II đã khẳng định: “Các Giám mục phải trình bày giáo thuyết Kitô giáo một cách thích hợp với những nhu cầu của thời đại, nghĩa là đáp ứng những khó khăn và những vấn đề đang làm cho mọi người xao động và khắc khoải nhất” (Sắc lệnh về nhiệm vụ mục vụ của các Giám mục trong Giáo hội - Christus Dominus số 13). Bản văn Công đồng này cũng liệt kê bổn phận mà các Giám mục phải thi hành: đó là bảo vệ và cổ võ việc học hỏi giáo lí, đối thoại với môi trường xã hội đương thời, chăm lo cho các giáo sĩ, tu sĩ và giáo dân, giúp họ sống nhiệt thành với Giáo hội và với Tin Mừng, cổ võ ơn gọi và hoạt động truyền giáo bằng mọi phương thế thích hợp với thời đại. Là môn đệ của Đức Giêsu, là những người kế vị các Tông đồ, các Giám mục được mời gọi chọn lựa đứng về phía người nghèo, người bị bỏ rơi, người không có tiếng nói. Như thế, Giám mục chính là phát ngôn viên của chân lí, dựa trên giáo huấn của Tin Mừng để bênh vực con người. Và đối với vai trò ngôn sứ, người phát ngôn luôn phải đối diện với những khó khăn, chống đối và thử thách. Tuy vậy, người phát ngôn có thể bị chèn ép, hoặc khủng bố, nhưng chân lí không bao giờ vì thế mà bị bóp nghẹt.

Noi gương Đức Giêsu thành Nadarét trong sứ mạng loan báo Tin Mừng, đức tân Giám mục đã chọn cho mình khẩu hiệu: Tình thương và sự sống. Tình thương và sự sống chính là ân huệ của Thiên Chúa ban cho con người. Con người đến lượt mình mang tình thương và sự sống để ban tặng cho tha nhân. Sống chứng tá Tin Mừng chính là trao ban tình thương, đem niềm vui và hạnh phúc cho tha nhân chính là ban sự sống. Hơn bao giờ hết, thế giới hôm nay cần đến tình thương. Hơn bao giờ hết cần gióng lên tiếng chuông để bảo vệ sự sống, sự sống ngay từ trong lòng mẹ cũng như sự sống của những con người đang hiện diện trong cõi đời này. Khi không còn tình thương và khi không tôn trọng sự sống, trần gian này sẽ biến thành hỏa ngục, cuộc đời này sẽ biến thành bãi chiến trường. Đức tân Giám mục đã cố gắng sống chân lí này từ khi ngài dấn thân phục vụ anh chị em từ giáo xứ Thanh bình. Ngài được biết đến như một người bạn của những bệnh nhân phong, luôn nhiệt thành nâng đỡ và chia sẻ với họ về những nhu cầu thiêng liêng cũng như vật chất.

Đến với quê hương quan họ, ai trong chúng ta mà không biết đến điệu lí giao duyên, thật mượt mà, tình tứ: “Trăm khúc sông đổ dồn về một bến, em chẳng yêu chàng em đến mà chi” . Trong thánh lễ này, một cuộc giao duyên kì diệu được thực hiện. Lát nữa, đức cha Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam chủ tế sẽ trao cho đức tân Giám mục một chiếc nhẫn, chiếc nhẫn này, giống như nhẫn cưới, tượng trưng cho lòng chung thủy giữa đức tân Giám mục và giáo phận Bắc Ninh. Khi trao nhẫn vào ngón tay của vị tân Giám mục, Đức cha chủ sự sẽ nói: “Hiền huynh hãy lãnh nhận chiếc nhẫn, ấn tín của đức tin: với đức tin nguyên tuyền làm trang sức, hiền huynh hãy gìn giữ vị hiền thê của Thiên Chúa là Hội thánh được vẹn toàn” . Vâng, đây chính là cuộc giao duyên kì diệu, vững bền và chung thủy.

Chúng ta chia sẻ niềm vui với gia đình giáo phận Bắc Ninh trong ngày trọng đại này sau hai năm vắng bóng chủ chăn. Chúng ta cầu nguyện cho mọi thành viên trong gia đình này được hiệp nhất và yêu thương. Thánh Inhaxiô đã so sánh mối liên kết giữa tín hữu với Giám mục mật thiết như cây đàn với dây. Đàn không dây sẽ trở nên vô duyên, dây không đàn sẽ trở nên vô dụng. Bắc Ninh là quê hương của dân ca quan họ, là nơi “một làn gió cũng mang điệu dân ca” . Người Bắc Ninh thích làm thơ, ca hát. Giữa Giám mục và giáo phận, nếu hài hòa như đàn với dây, sẽ làm vang lên những làn quan họ thánh thiện tuyệt vời, làm đẹp lòng Thiên Chúa và làm say lòng người. Amen.

Tường trình: Nguyễn Xuân Trường
Hình ảnh: Đỗ Thành Công
Trình bày: Nguyễn Hoa Cương
VietCatholic News 07/10/2006