Phóng sự chuyến đi thăm viếng với Đức Cha Giuse Nguyễn Năng, tân Giám mục Phát Diệm

Khung cảnh gia đình Đức cha thật đầm ấm, là người anh cả được quý mến và tôn trọng, bẩy người em trong gia đình đều là những người thành đạt trong xã hội nhưng vẫn nhiệt tình tham gia Ban hành giáo của các giáo xứ. Các cháu đều ngoan và hiếu học. Cha Nguyễn Ngọc Phương là em thứ sáu trong gia đình. Công đức ông bà cố thật lớn lao và vai trò của Đức cha cũng thật đáng kính trọng vì là “Quyền huynh thế phụ”. Ông Cố qua đời năm 1998, đúng khi cha Giuse Nguyễn Năng ra phi trường đi du học Rôma. Cha đã hủy bỏ chuyến bay kịp trở về bên thân phụ đang hấp hối và thân phụ đã qua đời ngay đêm hôm đó. Rồi sau khi đã vẹn tròn chữ HIẾU cha tiếp tục lên đường du học và đã đỗ tiến sĩ thần học tín lý tại Rôma năm 2002. Bà cố qua đời từ năm 1984, phần mộ ông bà cố đều yên nghỉ tại giáo xứ Bạch Lâm. Đó là lý do để Đức cha chọn giáo xứ Bạch Lâm làm giáo xứ chính thức dâng thánh lễ tạ ơn ngày 17/09/2009.

Trước thánh lễ Đức cha và gia đình đi viếng mộ ông bà cố và tiền nhân tại nghĩa trang giáo xứ Bạch Lâm, một nghĩa cử cao đẹp hoàn mỹ thêm chữ Hiếu.

Đức cha Daminh Nguyễn Chu Trinh giám mục giáo phận Xuân Lộc và Đức cha phụ tá Tôma Vũ Văn Hiệu đã cùng về đồng tế với Đức cha. 2/3 số Linh mục đoàn, tức là 160 Linh mục trong giáo phận Xuân Lộc đã về đồng tế thánh lễ tạ ơn cùng Đức cha và phần lớn trong số Linh mục đoàn Xuân Lộc là học trò của Đức cha Giuse Nguyễn Năng.

Phái đoàn Phát Diệm gồm cha nguyên đại diện Giuse Phạm Ngọc Khuê trưởng đoàn, cha văn phòng Phaolô Phạm Công Trình, cha quản hạt Tôn Đạo Phêrô Vũ Đức Phượng và tôi, Linh mục chính xứ Chính toà, có thêm các soeur dòng Mến Thánh Giá Phát Diệm, một con số nhỏ đại diện tháp tùng Đức cha.

Giáo xứ Bạch Lâm hân hoan đón chào Đức cha. Có tới 2800 khách mời dự lễ. Đức cha tỏ ra xúc động khi nhìn xuống những gương mặt thân yêu và ánh lên bao kỷ niệm thời niên thiếu, cũng như kỷ niệm thời kỳ xã hội còn khó khăn trong những năm thầy Nguyễn Năng giúp xứ.

Trong số những tặng phẩm kính mừng Đức cha, giáo xứ Bạch Lâm còn giữ được những bài thơ do thầy Nguyễn Năng sáng tác thuở ấy, nay biên tập thành sách dâng mừng Đức cha. Nỗi xúc động lắng dịu nhường lại cho niềm vui. Đức cha đáp từ trong tâm tình tri ân đặc biệt Đức cha Daminh Nguyễn Chu Trinh, trong lời mời gọi cộng tác, chia sẻ trách nhiệm với Đức giám mục phụ tá Tôma Vũ Văn Hiệu và lời cám ơn ân cần tới các Linh mục, tu sĩ - những người anh chị em thân yêu trong giáo phận Xuân Lộc. Lời chia sẻ thân tình tới cộng đoàn giáo xứ Bạch Lâm, mảnh đất thấm đẫm những kỷ niệm quê hương và môi trường đạo đức để giúp Đức cha thăng tiến. Lời nghẹn ngào khi nhắc nhớ về song thân đã ra đi và những tiền nhân trong giáo xứ.

Bằng ngôn ngữ đời thường diễn tả niềm vui thiêng liêng. Đức cha gọi đây là cuộc “ Lại mặt” của người con từ nhà Phát Diệm trở về. Điều này khiến chúng tôi bất giác nhớ đến bài cám ơn của Đức cha sau thánh lễ tấn phong tại Phát Diệm. Ngài giơ nhẫn lên và nói: “Đây là chiếc nhẫn cưới tôi đeo để từ nay thuộc hẳn về Phát Diệm. Tôi hiến thân cho anh chị em”

Đúng là một giao ước nhưng là giao ước theo gương Chúa Giêsu nhận Hội Thánh làm hiền thê và hiến mình cho Hội Thánh trong giao ước mới tình yêu và vĩnh cửu.

Trong bài giảng Đức Cha đã nhấn mạnh đến vai trò vị Mục tử là hiệp thông và phục vụ, người ta thường chú ý đến hình thức chúc tụng tung hô mà quên đi vai trò quan trọng đó để dấn thân cộng tác.

Thánh lễ long trọng và sốt sắng, đặc biệt là ca đoàn hát hai bài “Tình Chúa trung kiên” và “Vẫn con đường ấy” do chính Đức cha sáng tác trong những thập niên 70 – 80 kết hợp với một số bài của nhạc sĩ Thế Thông sáng tác theo chủ đề hiệp thông và đề kính tặng Đức cha Giuse Nguyễn Năng.

Thánh lễ kết thúc trong tình thân giáo dân Bạch Lâm chụp ảnh lưu niệm mãi không dứt với Đức tân giám mục. Hình ảnh vị Giám mục đeo vòng nguyệt quế đi giữa các bàn ăn chào thăm, chụp ảnh thân mật, nhớ mãi với giáo xứ Bạch Lâm. Tôi nghe có người trầm trồ: “chà, Đức Cha trẻ măng !” khiến chúng tôi nhớ lại hôm đón Đức cha về nhận giáo phận Phát Diệm, Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh cũng đã diễn tả với cộng đoàn Dân Chúa Phát Diệm: “Từ đường giữa đi vào Nhà thờ chính toà, tôi nghe người ta xuýt xoa: Giêsu lạy Chúa tôi, đẹp quá đi thôi!”. Một cha ghé vào tai tôi nói nhỏ: “Chúng con bầu ngài làm Giám mục từ khi còn là thầy giáo kia mà!”

Thánh lễ thứ hai được dành cho giáo xứ Thuận Hòa, giáo xứ mà Đức cha đã gắn bó suốt 8 năm trong cương vị là cha chính xứ từ 1990 - 1998 và trước đó một năm rưỡi khi còn là thầy giúp xứ.

Niềm vui hiện trên nét mặt từng người đi dự lễ, trên những băng jaune ghi dòng chữ: “THÁNH LỄ TẠ ƠN ĐỨC TÂN GIÁM MỤC PHÁT DIỆM”, trên những chùm bóng bay của các hiền mẫu sẵn sàng thả bất cứ lúc nào Đức cha đến để chào mừng. Toàn thể các cha trong giáo hạt đều quy tụ về đồng dâng thánh lễ tạ ơn với Đức Cha.

Tôi giật mình nhìn thấy tấm ảnh lớn phác hoạ Chúa Giêsu đang đặt tay trên vai Đức Cha Giuse Nguyễn Năng, tay kia chỉ lái cho Đức cha lái tàu, bên dưới ghi dòng thơ Lục bát:

“Lênh đênh qua cửa thần Phù”
Con tàu có Chúa Giêsu đồng hành.
HIỆP THÔNG, PHỤC VỤ trung thành
Người cha vững lái, chiên lành mến tin.

Đây chính là tác phẩm tôi vừa sáng tác tại Phát Diệm sao lại bị đánh cắp bản quyền ở đây? Ngạc nhiên một lát rồi bỗng khám phá ra tôi cũng đã vi phạm bản quyền hoạ sĩ khi thay hình ảnh Linh mục lái tàu trong nguyên bản bằng hình ảnh Đức cha Giuse Nguyễn Năng. Hoá ra kẻ trộm gặp nhau, hay thật ! thì ra nét đẹp nên để mọi người cùng hưởng, xin đừng ai trách ai nhé.

Trong bài giảng Đức cha cũng nhấn mạnh tới Giáo hội phổ quát. Chính vì sự hiệp thông trong Giáo hội phổ quát mà không còn có sự phân cách hai miền, không còn có những ý riêng để lựa chọn thích sống ở đâu. Một nhận thức như thế đưa ta tới nhìn nhận thánh ý Chúa trong mọi sự và chấp nhận mọi sự trong tình hiệp thông với Thiên Chúa và với anh chị em.

Cha chính xứ Thuận Hoà đã có bài chào mừng thật dí dỏm, ngài bày tỏ niềm vui trước đức tân Giám mục đã từng là cha chính xứ Thuận Hoà bằng một tâm tình vừa vui mừng vừa tiêng tiếc ! Vui vì cha nguyên chính xứ Thuận Hoà nay đã trở thành Giám mục, nhưng tiếc vì từ nay chẳng còn có cơ hội mong Đức cha trở về làm chính xứ Thuận Hoà nữa ! Đức cha đáp từ còn bất ngờ hơn. Ngài nói: “Nếu không có giáo xứ Thuận Hoà thì cũng không có Giám mục Nguyễn Năng. Vì nếu khi coi xứ mà anh chị em không đồng lòng hiệp sức giúp cha xứ để giáo xứ thăng tiến mà lại đi xuống thì có khi bề trên đã đưa cha đi vùng kinh tế mới rồi, đâu còn đi du học và trở thành Giám mục nữa !”

Gần như Đức cha phải trốn chạy khỏi tấm lòng yêu mến của giáo xứ vây quanh khiến ngài chẳng có giờ ăn đã vậy, còn chẳng có đường để về nhà nữa ! Một sự tấn công phúc hậu !

Ngài tiếp tục phải “đối diện” với giáo xứ Hoà Hưng, nơi được chọn lựa vì là xứ do cha đại diện Linh mục miền Nam gốc Phát Diệm là cha Giuse Phạm Bá Lãm coi sóc.

Các cha gốc Phát Diệm đã quy tụ về đây đông đủ, niềm vui rạng rỡ trên từng gương mặt. Đã lâu lắm rồi, Phát Diệm mới có dịp gặp nhau đông vui, cởi mở như hôm nay.

Tượng bà thánh Anê Lê Thị Thành, còn gọi là bà thánh Đê, đặt giữa một không gian nhỏ bé cuối nhà thờ Hoà Hưng, do bàn tay khéo léo của các Soeur trang trí,như một lời ngỏ giới thiệu với cộng đoàn rằng Đức cha Giuse Nguyễn Năng là đồng hương với bà thánh Đê.

Lời dẫn nhập của cha đại diện Phạm Bá Lãm còn khéo léo hơn nữa, cha giới thiệu Phát Diệm nguyên nghĩa là toả ra vẻ đẹp, nay được Đức tân giám mục cũng toả ra vẻ đẹp từ ngoại diện đến cung cách, đức độ; đẹp cả về con số chẵn Đức cha là Giám mục thứ 100 của hàng Giám mụcViệt Nam. Hoà Hưng nhờ Đức cha cũng được con số đẹp: tổ chức thánh lễ tạ ơn hôm nay vào ngày 19 / 09 / 2009 ba con chín ! Một cái đẹp đặc biệt và bất ngờ nữa là có 99 Linh mục về đồng tế. Đức Cha là số tròn 100 !

Bài giảng của Đức cha dẫn nhập cách rất tự nhiên, rằng ngài đã trả lời cho nhiều người hỏi ngài có vui không khi làm Giám mục là ngài đang tập vui. Vui với giáo phận Phát Diệm có vị mục tử mới, vui với tinh thần hiệp thông của mọi thành phần Dân Chúa, qua đó mỗi người khám phá ra ơn gọi của mình, ơn gọi làm Tông đồ, ơn gọi dấn thân phục vụ trong tinh thần hiệp thông với Thiên Chúa Ba Ngôi. Giáo hội không phải là một tổ chức co cụm nhưng dấn thân theo Chúa Giêsu để phục vụ con người và loan truyền ơn cứu độ phổ quát. Từ nhận thức trên, mỗi người sẽ tận tâm hiệp lực hơn để cộng tác với vị mục tử của mình xây dựng Nước Chúa, không để Giám mục cảm thấy cô đơn theo nghĩa truyền giáo mà cả trong cung cách sống xa cách khiến Giám mục không thể hiện được tình thân mật, gần gũi với đoàn chiên.

Điệp khúc hân hoan mừng Đức tân Giám mục lại tiếp tục vang lên suốt tiệc mừng bằng cả âm thanh và hình ảnh. Những bài hát và biểu diễn xiếc, ảo thuật, những làn điệu múa như còn vang mãi, vang xa cùng với tên Đức tân Giám mục Giuse Nguyễn Năng.

Trên đường về giáo xứ Hà Nội, Đức cha ghé thăm và dâng lễ mừng Bổn mạng thầy giám tỉnh dòng Trợ thế - lễ thánh Mathêu Tông đồ thánh sử - đây là Dòng chuyên về hoạt động, được các thầy Canada thiết lập tại Bùi Chu vào năm 1952. Năm 1954 di cư vào Nam lập tại Hố Nai – Biên Hòa. Hiện dòng có 60 thầy khấn trọn, 15 khấn tạm, 10 tập sinh, 20 đệ tử. Các thầy theo đúng linh đạo thánh tổ phụ Gioan Thiên Chúa thi hành đức bác ái qua việc phục vụ các

Đặt chân tới đất Sàigòn. Điểm đến đầu tiên của Đức cha là tòa tổng giám mục Saigòn. Đức Hồng y Gioan B. Phạm Minh Mẫn có phong cách riêng khi ngài cần tiếp xúc cá nhân với những nhân vật vị vọng.

Kế đến là Tòa giám mục Phú Cường, Đức cha Phêrô Trần Đình Tứ đón tiếp Đức tân giám mục trong tinh thần huynh đệ, cởi mở chân thành. Ngài đánh giá cao Phát Diệm có truyền thống đạo đức, có nhà thờ đẹp quy tụ khách du lịch cả nước. Đức cha mới bày tỏ lòng cám ơn chân thành, và khiêm tốn xin được sự giúp đỡ, trao đổi kinh nghiệm của bậc cha anh.

Cũng trong tinh thần khiêm tốn ấy, Đức cha Giuse về với giáo phận Xuân Lộc trong tâm tình người con tri ân sâu xa tới Đức cha Đaminh Nguyễn Chu Trinh, chia sẻ tình bạn đồng trách nhiệm với Đức cha phụ tá Tôma Vũ Văn Hiệu.

Sau giờ gặp gỡ, đoàn có dịp thăm công trình kiến trúc Tòa giám mục Xuân Lộc và Đại chủng viện thánh Giuse cơ sở 2 giáo phận Xuân Lộc. Công trình kiến trúc quy mô, đồng bộ và trang trí nội thất theo nét hiện đại. Đặc biệt là nhà truyền thống với hệ thống thuyết minh bằng cảm ứng màn vi tính thông tin chính xác và cập nhật các sinh hoạt cũng như sử liệu về giáo xứ, giáo hạt, giáo phận và Tòa thánh Vatican. Giáo phận Xuân Lộc đang tích cực chuẩn bị cho khóa họp thường niên của HĐGMVN đầu tháng 10 và lễ tấn phong Đức giám mục phụ tá giáo phận Xuân Lộc Tôma Vũ Văn Hiệu vào ngày 10/10/2009.

Rời Tòa giám mục Vĩnh Long, Đức cha Giuse không vào Tòa Giám mục Long Xuyên (vì Đức cha Long Xuyên đang đi viện chữa mắt) nhưng đi thẳng tới Tòa giám mục Cần Thơ. Đức cha Emmanuel Lê Phong Thuận và Giám mục phó của ngài là Đức cha Stêphanô Tri Bửu Thiên niềm nở đón tiếp Đức cha, giới thiệu Đức cha cho khóa Linh mục thường huấn tại Tòa Giám mục.

Đức cha phó Stêphanô mời Đức cha Giuse thăm phòng riêng, trao đổi kinh nghiệm cập nhật tri thức hiện đại và trau dồi tiếng Anh. Chính ngài đích thân mở cổng tiễn đoàn và khép cổng lại phía sau.

Đó cũng là khép lại hành trình đi thăm và cám ơn các Đức cha tại các tòa Giám mục thuộc giáo tỉnh Tp Hồ Chí Minh của Đức cha Giuse Phát Diệm.

Ngày mai, chuyến bay cất cánh, không phải từ Phát Diệm vào Xuân Lôc, nhưng là từ Xuân Lộc về Phát Diệm. Đức cha Giuse Nguyễn Năng không còn là Giám đốc Đại chủng viện Xuân lộc, nhưng đã là Giám mục chính tòa Phát Diệm, ngài sẽ cùng con cái Phát Diệm tiếp tục cất cánh bay cao…

LM. Phêrô Nguyễn Hồng Phúc