Lễ Tấn phong Giám mục Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm tại khuôn viên Đại Chủng viện Thánh Giuse Saigòn 15/11/2008

SAIGÒN - Vào lúc 7g00 ngày thứ bảy, 15-11-2008, Đức Hồng y G.B. Phạm Minh Mẫn đã chủ sự Thánh lễ Tấn phong Giám mục cho Linh mục Phêrô Nguyễn Văn Khảm, làm Giám mục Phụ tá thứ hai của TGP Saigòn, tại khuôn viên Đại Chủng viện Thánh Giuse Saigòn. 

Đồng tế với Đức Hồng Y có 30 giám mục thuộc 26 giáo phận của Giáo hội Việt Nam, khoảng 400 linh mục, và gần 15.000 người gồm nam nữ tu sĩ, giáo dân, quý khách của Đức Hồng Y, của Đức tân Giám mục Phụ tá và của TGP Saigòn.

Mở đầu Thánh lễ, ĐHY chủ tế mời gọi mọi người hãy dâng lời tạ ơn vì “Chúa vẫn đồng hành chăm sóc cho dân Người trong chiều dài của lịch sử đất nước với biết bao thăng trầm”, vì “tình thương Chúa đã đổ tràn xuống Giáo hội Việt Nam, đặc biệt là Người luôn ban cho những mục tử để chăm sóc dân của Người”; đồng thời ngài cũng mời gọi mỗi người hãy xin Chúa tuôn đổ tràn đầy Thánh Thần, trên vị tiến chức, cũng như trên tất cả mọi người, để tất cả được Chúa Thánh Thần biến đổi và thánh hoá thành những sứ giả Tin Mừng.

Bài Tin Mừng theo Thánh Gioan (21,15-19) hôm nay có ý nghĩa đặc biệt với trình thuật Chúa hỏi Phêrô 3 lần “Anh có yêu mến Thầy không?”. Ý nghĩa vì Phêrô là bổn mạng của vị tiến chức. Ý nghĩa vì sau khi hỏi và trao cho Phêrô sứ mạng chăn dắt đàn chiên, Đức Giêsu đã nói với ông: “Hãy theo Thầy”; và đây cũng là chính là khẩu hiệu mà Đức tân Giám mục chọn làm châm ngôn sống cho sứ vụ giám mục của mình. Đối với một người môn đệ quyết tâm đi “theo Thầy” thì lòng “yêu mến Thầy” luôn là điều kiện căn bản và tất yếu.

Đức Hồng Y trong bài giảng đã đưa ra những hình ảnh để diễn tả tình yêu của người môn đệ Đức Kitô theo môn Chú giải Thánh Kinh, môn Tu đức và Tâm lý học, môn Ngữ học, cũng như môn Hình học, theo đó, ngài nhấn mạnh, muốn theo Chúa đến cùng, “người môn đệ phải có con tim luôn tràn đầy tình mến Chúa yêu người, và tình yêu đó phải hiện diện trong suốt chiều dài cuộc đời của họ cho đến mãi mãi”. Tình yêu đó phải là một “tình yêu mở rộng đáp ứng nhiều nhu cầu của đoàn chiên… qua thái độ lắng nghe và đồng cảm… qua việc tận tuỵ chăm sóc, qua tâm tình chia sẻ” và thậm chí là “phải hy sinh mạng sống để bảo vệ chiên…”. Tình yêu đó phải thể hiện được cả “chiều cao, chiều sâu và chiều rộng của tình yêu vô biên của Cha trên trời”: trong mọi tình huống của cuộc đời, người môn đệ phải tìm và thi hành ý Cha, là “muốn chiên được sống và sống dồi dào trong yêu thương và an bình”; tình yêu đó mời gọi họ “từ bỏ nếp sống con người cũ, để mặc lấy con người mới, với một con tim mới…”; “tình yêu đó mời gọi họ không ngừng mở rộng con tim, lắng nghe và đồng cảm”, đồng thời “mở rộng tình bác ái huynh đệ tương thân tương trợ đến với mọi người, đặc biệt là người nghèo khổ, túng thiếu, bị bỏ rơi…”.

Trong Nghi thức Tấn phong Giám mục, ngoài vị chủ phong là ĐHY G.B. Phạm Minh Mẫn, còn có 2 giám mục phụ phong là Đức cha Giuse Vũ Duy Thống, Giám mục Phụ tá TGP Saigòn, và Đức cha Stêphanô Tri Bửu Thiên, Giám mục phó Cần Thơ. 

Nghi thức gồm 3 phần: phần đầu: một linh mục đại diện dân Chúa tại TGP Saigòn xin ĐHY phong chức cho vị tiến chức, và Linh mục Tổng Đại diện đọc Tông sắc bổ nhiệm giám mục của Toà Thánh với hiệu toà Trofimian cho vị tiến chức; kế đến là nghi thức chính yếu bao gồm việc đặt tay và lời nguyện phong chức giám mục (cử chỉ đặt tay nói lên việc thông ban Thánh Thần và lời nguyện thánh hiến làm cho người được tuyển chọn tham dự vào sứ mạng mục tử lãnh đạo của Đức Kitô); và sau cùng là các nghi thức diễn nghĩa, vị tân chức nhận các biểu tượng: được xức dầu trên đầu và nhận sách Phúc Âm (như dấu chỉ của sự thánh hiến và quyền giáo huấn), nhẫn giám mục (biểu tượng lòng trung tín và sự kết hợp với Giáo Hội như bạn trăm năm), mũ Mitra và gậy nhằm diễn tả chức năng mục tử của mình (chỉ phẩm chức và tư cách của người lãnh đạo trong nhiệm vụ được trao phó), đồng thời được các giám mục trao hôn bình an như dấu chỉ đón nhận một thành viên mới trong giám mục đoàn.

Trước khi lãnh nhận chức giám mục, vị tiến chức đã công khai nói lên quyết tâm bảo vệ đức tin và chu toàn nhiệm vụ yêu thương và phục vụ dân Chúa của mình. Sau những lời cảm nghiệm dấn thân này của vị tiến chức, cộng đoàn cùng hát Kinh Cầu Các Thánh, trong lúc vị tiến chức phủ phục, để tha thiết nài xin các thánh chuyển cầu cho vị tiến chức trong sứ mạng sắp được trao phó. Lời chuyển cầu này của các thánh diễn tả mầu nhiệm hiệp thông trong Giáo Hội, đồng thời cho thấy ơn tuyển chọn tham dự vào sứ mạng giám mục là một hồng ân đến từ Thiên Chúa và cũng là một sứ mạng quan trọng liên quan đến toàn thể Giáo Hội.

Phần hiệp lễ của Thánh lễ Tấn phong Giám mục ngày hôm nay được ghi dấu bởi 3 bài hát có cùng chủ đề với câu châm ngôn giám mục của Đức tân Giám mục Phụ tá: 2 bài “Hãy theo Thầy”, “Bước theo Thầy” được Linh mục Nhạc sĩ Nguyễn Duy viết theo ý của Đức tân Giám mục Phụ tá; và bài “Xin theo Thầy” do Linh mục Nhạc sĩ Kim Long viết tặng ngài.

Sau khi Đức tân Giám mục Phụ tá cùng với 2 giám mục phụ phong đi ban phép lành cho toàn thể cộng đoàn sau nghi thức hiệp lễ, Cha Tổng Đại diện thay mặt đại gia đình TGP bày tỏ tâm tình với Đức tân Giám mục Phụ tá thứ hai của TGP Saigòn. Trong những tâm tình này, ngài cũng nhắc lại việc chính Đức tân Giám mục đã chọn khẩu hiệu giám mục của mình “hãy theo Thầy” nên chính Đức tân Giám mục đã ý thức hơn ai hết trọng trách nặng nề, một sứ mạng rõ ràng không dễ dàng để chu toàn “bước theo Thầy” trong bầu khí xã hội Việt Nam, đặc biệt trong bầu khí xã hội tại Saigòn này - một bầu khí xã hội có nhiều giá trị nhưng đồng thời không thiếu những thách đố và những thách đố nhiều lúc nhiều nơi có vẻ như đánh át những yếu tố, những giá trị của dân tộc, của Giáo Hội… Và ngài nói rằng đại gia đình TGP sẽ hiệp thông với Đức tân Giám mục trong cương vị mới bằng việc cầu nguyện và cộng tác chân thành tuỳ theo cương vị và khả năng, dù là tu sĩ hay giáo dân.

Đức cha Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam (HĐGMVN) trong lời chào mừng Đức tân Giám mục cũng đã nguyện xin Chúa ban thêm ơn khôn ngoan và sức mạnh để Đức tân Giám mục đảm nhiệm trách nhiệm mới trong niềm vui và bình an. Ngài cầu mong vị tân chức từ nay chia sẻ trách nhiệm phục vụ dân Chúa, không những trên mảnh đất TGP Saigòn này mà còn cho cả Giáo Hội toàn cầu. Ngài hy vọng vị thân chức sẽ dấn thân trọn vẹn cho đoàn chiên Chúa để họ được sống dồi dào. Hướng về Năm Kim Khánh thành lập Hàng Giáo phẩm Việt Nam, ngài thay mặt HĐGMVN kính chúc vị tân chức tràn đầy ơn Chúa Thánh Thần để góp phần xây Hội Thánh trên quê hương Việt Nam ngày càng xinh đẹp, xứng đáng là hiền thê của Chúa Kitô.

Trong lời đáp từ, Đức tân Giám mục Phêrô cảm nhận rằng ngay trong giây phút này, ngài cảm nghiệm rõ nét nhất mầu nhiệm hiệp thông trong Giáo Hội. Ngài gửi lời tri ân sâu sắc đến tất cả mọi người, cách này hay cách khác, bằng sự hiện diện trong thánh lễ, bằng lời cầu nguyện, bằng sự giúp đỡ vật chất cũng như tinh thần... và xin tất cả mọi người tiếp tục cầu nguyện và đồng hành với ngài trong cương vị mới.

Ngài cám ơn Đức cha Chủ tịch và quý Đức cha trong HĐGMVN. Ngài bày tỏ lòng biết ơn quý Đức cha đã đến để bày tỏ tình hiệp thông với TGP Saigòn, và cảm thấy hãnh diện vì được quý Đức cha đã đón nhận ngài làm thành viên của HĐGMVN.

Đồng thời ngài cũng cám ơn cách riêng Đức Hồng Y chủ tế, Đức cha Phụ tá Giuse, Cha Tổng Đại diện, quý cha hạt trưởng, quý cha, quý bề trên, quý tu sĩ nam nữ và anh chị em giáo dân… trong TGP Saigòn đã cầu nguyện và tham dự thánh lễ này. Ngài cũng xin mọi thành phần dân Chúa trong TGP Saigòn tiếp tục đồng hành và cộng tác trong nhiệm vụ mới để mang lợi ích lớn nhất cho dân Chúa tại TP này.

Thánh lễ Tấn phong Giám mục kết thúc trong niềm vui và hân hoan. Và có lẽ mọi người đều mang trong mình niềm thao thức cho cách đồng truyền giáo tại quê hương Việt Nam, mong cho mảnh đất được gieo trồng và được tưới đẫm bằng máu các anh hùng tử đạo này, cách riêng của 117 Thánh Tử đạo, mà Giáo Hội Việt Nam long trọng mừng kính vào Chúa Nhật ngày mai, sẽ tiếp tục cho mọc lên và sinh hoa trái đức tin, và sinh ra "những mục tử như lòng Chúa mong ước". Nguyện xin từng người trong chúng ta, cùng với Đức tân Giám mục Phụ tá, ý thức được sứ mạng “theo Thầy” với tất cả lòng nhiệt thành và yêu mến.

Bài giảng của ĐHY Phạm Minh Mẫn trong Lễ tấn phong tân giám mục

Thưa quí anh em giám mục, quí anh chị em tu sĩ và giáo dân rất thân mến, thưa quí khách,

1. Bài Tin Mừng theo thánh Gioan ( Gioan 21,15-19) hôm nay, tường thuật câu chuyện Chúa Giêsu Phục Sinh hỏi Phêrô đến những ba lần: “Anh có mến Thầy không?” và cả ba lần, Phêrô đều thưa “Có” Sau đó Chúa Giêsu bảo Phêrô “Hãy theo Thầy”. Lời Chúa trong câu chuyện đó muốn nói gì với mỗi Kitô hữu, giáo sĩ, tu sĩ, giáo dân? Xin cho phép tôi chia sẻ vài cảm nghĩ, mong góp phần thắp sáng niềm tin và gợi ý cho mọi người cầu nguyện trong thánh lễ hôm nay.

2. Môn chú giải Thánh Kinh cho biết rằng Chúa Giêsu hỏi ba lần là nhằm giúp Phêrô xóa bỏ ba “không” trong thời gian trước là ba lần Phêrô đã chối Thầy. Đồng thời hỏi và thưa ba lần cũng nhằm xác định rõ: lòng mến Chúa là điều kiện cơ bản và tất yếu đối với người môn đệ quyết tâm theo Chúa đến cùng.

3. Môn tu đức học và tâm lý học nhấn mạnh: muốn theo Chúa đến cùng, người môn đệ phải có con tim luôn đầy tình mến Chúa yêu người, và tình yêu đó phải hiện diện trong suốt chiều dài cuộc đời của họ cho đến mãi mãi.

4. Môn ngữ học cho biết hai lần đầu Gioan sử dụng từ “agapê” nhằm lưu ý đến một yếu tố nền tảng trong tình yêu cứu độ là ý chí từ bỏ và hy sinh. Lần thứ ba khi sử dụng từ “philo”, Gioan muốn ám chỉ tình yêu của người mục tử tốt. Đó là một tình yêu mở rộng đáp ứng nhiều nhu cầu của đoàn chiên, chiên trong đàn và chiên ngoài đàn, chiên đau yếu và chiên lạc. Đáp ứng qua thái độ lắng nghe và đồng cảm, qua việc bỏ công tìm kiếm, tận tụy chăm sóc, thân tình chia sẻ, hy sinh mạng sống để bảo vệ chiên…Tôi cảm thấy tình yêu đó còn phải mở rộng đến mọi người anh em đồng đạo, đồng bào và đồng loại, không phân biệt màu da, sắc tộc, giàu nghèo, tín ngưỡng…

5. Theo môn hình học ba chiều, Phaolô đã mô tả chiều cao, chiều sâu, chiều rộng của tình yêu vô biên của Cha trên trời. Hình ảnh ba chiều đó gợi cho đời mục tử của tôi những cảm nghĩ này:

- Về chiều cao, đối với mọi Kitô hữu là con Cha trên trời, tình yêu mà Thiên Chúa cứu độ đã đổ vào lòng họ từ ngày lãnh bí tích thánh tẩy, trước hết và trên hết mời gọi họ sống hiếu thảo và trung thành đối với Cha trên trời: trong mọi tình huống của cuộc đời, họ có trách nhiệm vừa là từ bỏ ý riêng, vừa tìm thi hành thánh ý Cha trên trời. Và ý Cha trên trời là mọi người được sống và sống dồi dào trong yêu thương và an bình.

- Về chiều sâu, đối với mọi người Kitô hữu, là người được ơn thông dự vào chức tư tế của Chúa Kitô, tình yêu đó mời gọi họ từ bỏ nếp sống con người cũ, để mặc lấy con người mới, mang một quả tim mới, quảng đại hy sinh mạng sống, và cống hiến cả sự sống, để mở đường cho mọi người anh em đồng bào và đồng loại tiến đến sự sống dồi dào, và sống hạnh phúc trường sinh.

- Về chiều rộng, đối với các mục tử, tình yêu đó mời gọi họ không ngừng mở rộng con tim, lắng nghe và đồng cảm với mọi gia đình, bao dung và chia sẻ vui buồn, lo âu và hy vọng của mọi người anh em đồng bào và đồng loại. Đồng thời cũng mời gọi mọi Kitô hữu mở rộng tình bác ái huynh đệ tương thân tương trợ đến với mọi người, đặc biệt đến với người lâm cảnh nghèo khổ, túng thiếu, bị bỏ rơi…

6. Tôi ghi lại những cảm nghĩ này trước hết như lời nhắc nhở cho bản thân mình. Đồng thời cũng nhằm nói lên niềm mong ước và lời cầu chúc chân thành của tôi đối với anh chị em, đặc biệt đối với vị tân giám mục cùng những cộng sự viên thân thiết của tôi.

7. Trong thánh lễ hôm nay cũng như trong thời gian tới, xin anh chị em hãy hiệp ý khẩn cầu Chúa thương đổ vào lòng mọi người, đặc biệt là vị Tân Giám Mục cũng như bản thân tôi, tràn đầy Thánh Thần là cội nguồn tình, với niềm hy vọng: - tình thương của Đấng Chí Tôn giàu lòng thương xót sẽ chan hòa mặt đất này – đồng thời mà ngọn lửa mà Chúa Giêsu đã mang đến, sẽ bùng cháy lên, và biến mọi Kitô hữu thành dấu chứng tình yêu cứu độ của Cha trên trời, đối với cộng đồng dân tộc chúng ta cũng như cộng đồng thế giới hôm nay.

Chân thành cám ơn anh chị em.

UBTTXH

VietCatholic News