Ba Vua và Ngôi sao lạ
Mùa đông tới với những cành cây xám khô bơ vơ trơ
trụi lá. Mùa đông buông rơi những hạt bông tuyết lất phất bay
bay. Mùa của cây xám khô và của bông tuyết trắng nhắc nhở
tới mùa Giáng Sinh, mùa của thanh bình và của hy vọng. Giáng Sinh
rộn ràng thương xá, người người mua sắm, chuông vàng chuông
bạc vang vang một góc trời. Giáng Sinh đốt đèn sáng rực những
bầu trời đêm đen của Châu Âu, Bắc Mỹ, và Úc Châu. Giáng Sinh
giăng mắc đèn mầu nơi nơi, đèn bám mái nhà, đèn viền cửa
sổ, đèn sáng lấp lánh cây thông xanh trong căn phòng khách ấm cúng.
Đặc biệt người Kitô hữu Việt Nam còn có phong tục làm hang đá.
Bên trong hang đá lấp lánh dây kim tuyến là tượng Chúa Hài Đồng
nhỏ bé nằm trong máng cỏ nở nụ cười ngây thơ. Bao bọc chung
quanh Hài Nhi Giêsu là thánh Giuse, Đức Mẹ Maria, và những mục
tử chăn chiên; tất cả đều đang im lặng chiêm ngắm mầu nhiệm
Ngôi Hai ra đời làm người. Sánh vai với thánh thợ mộc Giuse,
Mẹ Maria, và những mục đồng là Ba Vua. Trên tay ôm những món quà,
vàng bạc, mộc dược, và nhũ hương, ba người khách lạ năm xưa
của thôn làng Bethlehem trầm ngâm nghiêng mình thờ lạy Hài Nhi Thánh.
Nhắc đến Ba Vua, chúng ta không thể nào quên được ngôi sao lạ
đã hiện ra trên bầu trời thông báo cho Ba Vua biết đại tin
mừng là Thiên Chúa đã mặc lấy thân xác con người qua mầu
nhiệm Ngôi Lời Nhập Thể.
Ba Vua và Ngôi Sao Lạ là một trong những khuôn mặt quan trọng không
thể thiếu vắng trong mùa Giáng Sinh. Nhắc đến Giáng Sinh là
nhắc đến ngôi sao lạ. Nhắc đến ngôi sao lạ là nhắc đến Ba
Vua. Nhưng người Kitô hữu Việt Nam nói riêng và người Kitô hữu
nói chung rất mù mờ về sự tích Ba Vua và Ngôi Sao Lạ. Nếu đặt
câu hỏi, “Ba Vua tên gì?” hoặc “Ngôi sao lạ tên chi?”,
nhiều người Kitô hữu sẽ lúng túng và ngập ngừng không ít thì
nhiều với hai câu hỏi vừa được nêu ra. Bởi vậy, trong bài
tiểu luận Ba Vua và Ngôi Sao Lạ, chúng ta sẽ cùng nhau khăn gói lên
đường đi tìm kiếm hình ảnh của những người khách hành hương
năm xưa. Họ là ai? Tên chi? Sau khi diện kiến, chuyện trò, hàn huyên,
và tâm sự với Ba Vua, chúng ta sẽ tạm biệt các ngài, tiếp tục
lên đường tìm kiếm một dung nhan khác của tháng Mười Hai. Lần
này chúng ta sẽ không đi tìm người nữa, nhưng là truy lùng dấu
vết của ngôi sao lạ, ngôi sao của một thời chiếu sáng đưa
đường dẫn lối Ba Vua tới thị trấn Bethlehem, nơi có Hài Nhi Thánh
đang nhắm mắt say nồng trong tiếng ầu ơ ví dầu của người
mẹ Nữ Vương Thiên Đàng Maria.
I. Ba Vua, Mágòi
Theo như thánh sử Matthew khi “Đức Giêsu sinh ra tại Bethlehem, xứ
Judea, trong đời vua Herod, mágòi (μάγoi) từ phương Đông tìm đến
Jerusalem. Các ông hỏi,
— Vua người Do Thái mới sinh ra hiện đang ở đâu? Chúng tôi đã
nhìn thấy ngôi sao của Người ở phương Đông, và chúng tôi đến
để triều bái Người” (Mátthêu 2:1).
Trong tiếng cổ Hy Lạp mágòi (μάγος) không có nghĩa là
vua. Mágòi là danh từ số nhiều của mágọs (μάγος),
có nghĩa là chiêm tinh gia, giải mộng gia, phù thủy (pháp sư), và
tu sĩ của nền văn hóa Trung Đông thời cổ.
A. Chiêm Tinh Gia
Mágòi là những nhà chiêm tinh gia bởi vì họ có những
kiến thức và khả năng đặc biệt về thiên văn học. Căn cứ vào
những dữ kiện thâu thập được từ những vòng quay quỹ đạo,
tốc độ vận hành, và năng lượng ánh sáng của những vị tinh tú
trong vũ trụ, mágòi có khả năng dự liệu hoặc tiên đoán
được những biến chuyển hoặc những biến cố sẽ xảy đến trên
mặt quả địa cầu. Đặc biệt tương tự như người phương Đông
chúng ta, người Trung Đông tin rằng khi một hài nhi chào đời, trên
trời một ngôi sao mới cũng sẽ xuất hiện. Nếu hài nhi là con
vua cháu chúa hoặc một đấng minh quân, ngôi sao bản mệnh này
sẽ chiếu sáng rực rỡ trên vòm trời trong một khoảng thời gian
khá lâu; thí dụ, khi Đức Giêsu hạ sinh tại thành phố Bếtlêhem,
ngôi sao bản mệnh của ngài đã xuất hiện trên bầu trời thông
báo cho nhân loại biết Con Một Thiên Chúa đã hạ sinh làm người.
Từ phương Đông của nước Do Thái, những nhà chiêm tinh gia đã
nhìn thấy ngôi sao lạ. Dựa vào khả năng thiên văn học của mình,
những nhà chiêm tinh gia biết rằng ngôi sao mới xuất hiện trên
bầu trời này chính là ngôi sao bản mệnh của Đông Cung Thái Tử
của vuơng quốc Do Thái. Bởi thế các ông hành trang lên đường
đi thẳng tới kinh thành Jerusalem là thủ đô chính trị của nước
Do Thái vào thời bấy giờ để triều bái Ngài. Rất tiếc, Đức
Giêsu lại không hạ sinh ở thủ đô Jerusalem, nhưng tại một thôn
làng Bethlehem, cho nên các nhà chiêm tinh gia lạc đường bí lối
khi họ đặt chân tới kinh thành Jerusalem. Bởi thế họ phải mở
miệng hỏi thăm tin tức về vị Đông Cung Thái Tử:
- Vua người Do Thái mới sinh ra hiện đang ở đâu?
B. Giải Mộng Gia
Ngoài tài thiên văn nhìn trời ngắm sao, những nhà mágòi còn
có tài giải đoán những cơn mơ và giấc mộng. Nếu những người
mágòi của thánh sử Matthew còn sống cho tới ngày hôm nay,
người ta có thể dừng chân ghé vào tịnh thất của họ. Sau khi
đặt một quẻ tiền lên trên đĩa giấy, những nhà mágòi năm
xưa sẽ diễn giải chi li phân tích tỉ mỉ ý nghĩa của những cơn
mơ và giấc mộng đã xuất hiện trong giấc ngủ chập chờn đêm
qua của thân chủ. Bởi thế, theo như sử gia Philos, trước khi hài
nhi Moses chào đời, vua Pharaoh đã phải triệu tập những nhà mágòi
người Ai Cập vào trong cung điện để diễn giải cho nhà vua nghe
ý nghĩa của một giấc mơ đã khiến vị hoàng đế sông Nile băn
khoăn trằn trọc suốt một đêm trường. Lắng tai nghe vua Pharaoh
kể lại tất cả những chi tiết của cơn mơ, những nhà mágòi
tiên đoán rằng không bao lâu một trẻ sơ sinh của người nô lệ
Do Thái sẽ chào đời. Hài nhi này có khả năng thách đố vương
quyền của hoàng đế Kim Tự Tháp, bởi sau khi lớn lên, người
thanh niên này sẽ đứng lên xúi dục dân Do Thái vùng dậy đòi
lại quyền tự do và quyền làm người. Dưới sự lãnh đạo của
chàng thanh niên, người nô lệ Do Thái sẽ quyết định ngưng, thôi
không tiếp tục đời sống làm nô lệ tôi mọi cho người Ai Cập
nữa. Nhận được hung tin dữ, vua Pharaoh tưởng chừng như sét
vừa đánh ngang qua tai. Hoàng đế Ai Cập quyết định ra tay hành
động, giết rắn phải giết từ trong trứng nước. Ông liền ký
một sắc chỉ ra lệnh giết chết hết tất cả những nam hài nhi
sơ sinh của người Do Thái.
C. Phù Thủy
Ngoài thiên tài giải đoán mộng mị, mágòi cũng còn là những nhà
phù thủy. Họ có khả năng biểu diễn pháp thuật, bay trên không
trung, hô phong đảo vũ, miệng đọc thần chú biến trắng thành đen,
biến nước không mùi không vị hóa thành máu đỏ. Bởi thế,
một lần kia cũng trong cung điện hoàng gia của vua Ai Cập, Thiên
Chúa ra lệnh cho Aaron, anh của Moses, làm phép lạ quẳng cây gậy
xuống trước mặt vua Pharaoh. Bỗng nhiên cây gậy của Aaron biến
thành một con rắn trườn bò trước mặt vua Pharao và bá quan văn
võ người Ai Cập. Trước phép thuật của Aaron, vua Pharaoh cười
nửa miệng. Ông cũng cho đòi những nhà mágòi người Ai
Cập tới trước sân rồng. Theo lệnh của vua Pharaoh, những nhà mágòi
Ai Cập cũng quẳng cây gậy của họ xuống đất. Ngay lập tức
những cây gậy của những ông mágòi của đất Kim Tự Tháp cũng
lại hóa thành những con rắn lớn (Xuất Hành 7:10-12).
Một lần kia, trên con đường viễn chinh tiến về vùng Đất
Hứa, trong khi đang chuẩn bị cho những bước chân đầu tiên
tiến qua đường biên giới lãnh thổ của vương quốc Moab, những
người dân du mục Do Thái đã đụng độ giáp mặt với một ông
phù thủy mágọs lạ nhất trên trần đời. Nhận được tin tức
tình báo là đoàn quân viễn chinh bách chiến bách thắng Do Thái đang
mấp mé ở đường biên giới, vua Balak của người Moab mất ngủ;
bởi ông e ngại cho nền thịnh vượng và sự tồn vong của vương
quốc một khi đất nước Moab ngập bóng đoàn quân thiện chiến
du mục Do Thái. Sau nhiều đêm trằn trọc, cuối cùng ông nghĩ ra
một kế. Vua Balắc đích thân triệu mời phù thủy mágọs
Balaam từ phương đông tới cung điện hoàng gia. Với hy vọng
chận đứng vó ngựa bách chiến bách thắng của dân du mục Do Thái,
vua Balắc nhờ ông mágọs Balaam mở miệng chúc dữ Moses và toàn
thể dân riêng của Giavê Thiên Chúa. Nhưng rất tiếc, trước khi
ông phù thủy có dịp mở miệng chúc dữ kẻ thù của người Môáp,
thần khí của Thiên Chúa ngự vào ông mágọs Balaam. Cho nên, thay vì
chúc dữ, Balaam lại mở miệng chúc lành dân Do Thái, không phải
chỉ một lần, mà là ba lần. Thấy vậy, vua Balak nổi giận cự
mắng ông phù thủy Balaam không tiếc lời (Dân Số 22-24).
Những nhà mágòi phù thủy không chỉ xuất hiện trong dòng
lịch sử Cựu Ước, lần giở những trang sách của Tân Ước, ngoài
câu chuyện Ba Vua hay là Ba Ông Phù Thủy của thánh sử Mátthêu,
bạn cũng sẽ nhận ra hình dạng của hai ông mágòi khác
trong Sách Tông Đồ Công Vụ (8, 13). Theo như Tông Đồ Công Vụ 8,
sau khi thánh Phêrô và Gioan đặt tay lên trên đầu của những người
tân tòng người Samaria, Chúa Thánh Linh từ trời cao ngự xuống tràn
ngập tâm hồn của những người mới gia nhập đạo. Thấy
chuyện lạ lùng như vậy, ông tân tòng phù thủy mágọs
Simon liền nổi máu tham-và có lẽ cũng bởi tại méo mó nghề
nghiệp muốn học thêm pháp thuật. Ông mágọs Simon liền chìa
tiền ra mua chuộc chức thánh với thánh Peter. Trước lời yêu
cầu sặc mùi tiền bạc của phù thủy Simon, người ngư phủ
Biển Hồ năm xưa nổi giận chúc dữ ông tân tòng mágọs (Tông
Đồ Công Vụ 8:9-27). Rất may cho ông phù thủy, sau khi tỏ lòng ăn
năn thống hối, mở miệng xin lỗi, thánh Peter vui lòng chín bỏ làm
mười bỏ qua câu chuyện hối lộ mua quan bán chức.
Mágọs Elymas người Do Thái trên đảo Sairus trong chương 13
thì không gặp may mắn như ông bạn đồng nghiệp mágọs
Simon người Samaria trong chương 8. Biết rằng Quan Thống Đốc đảo
Sairus muốn gặp mặt Paul và Banabas để lắng tai nghe những lời vàng
ngọc của Thiên Chúa, mágọs Elymas tìm đủ mọi cách ngăn
cản ông Quan Thống Đốc; bởi ông phù thủy e ngại rồi đây địa
vị pháp sư và quyền lợi của ông sẽ lung lay hoặc tan theo mây
khói một khi Quan Thống Đốc gia nhập đạo Thiên Chúa. Biết rõ
âm mưu đen tối của ông mágọs Elymas, vốn nóng tính như Trương
Phi, ông cựu Biệt Phái Paul nổi giận mở miệng chúc dữ ông mágọs
của Quan Thống Đốc không tiếc lời. Thế là mágọs Elymas
hóa thành người mù dở, phải nhờ người khác dắt đi những bước
chân chập chững đầu tiên trong đêm đen và bóng tối (Tông Đồ
Công Vụ 13:4-12).
Một nhân vật thiếu niên nổi tiếng đương thời của thiên niên
thứ ba đang làm say mê bao nhiêu tâm hồn thiếu niên và người
lớn cũng lại là một cậu mágọs phù thủy, đó là cậu bé
Harry Potter của nữ tiểu thuyết gia người Anh J. K. Rowling. Theo như
những cuốn tiểu thuyết viết về cuộc đời của cậu phù thủy
Harry Potter, Harry đã từng được dậy dỗ và huấn luyện trong ngôi
trường chuyên môn đào tạo những ông và bà mágòi phù
thủy.
D. Tư Tế
Ngoài phù thuật, mágòi cũng là những nhà lãnh đạo tôn giáo.
Tương tự như những thầy tư tế Lêvi Do Thái, Linh Mục Công Giáo,
Đạo Sĩ Lão Giáo, hay Pháp Sư Việt Nam, mágòi là những người
đại diện cho dân chúng để cử hành những nghi thức tế lễ
thuộc về tôn giáo, thí dụ, lập trai đàn cầu nguyện cho mưa
thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Ông tư tế Imhotev trong phim
Mummy và Mummy Returns, hai bộ phim nổi tiếng của điện ảnh
Holywood bàn về cuộc tình giữa thầy Thượng Phẩm Imhotep và vương
phi Anck Su Namun vợ của Pharao Seti I, cũng là một ông mágọs.
Bởi sức mạnh của tình yêu, thầy magọs thượng tế
Imhotev đã liên tiếp làm hết phép thuật này sang phép thuật kia
với hy vọng hồi sinh lại mạng sống cho người tình Anck Su Namun.
Bởi họ thuộc về đẳng cấp giáo sĩ trong xã hội, mágòi
được hưởng rất nhiều đặc quyền đặc lợi chỉ dành riêng
cho giới tu sĩ. Thông thường, mágòi sống trong cung điện hoàng
gia kề cận vua chúa hoàng hậu. Thí dụ, ông mágọs Elymas
của Quan Thống Đốc đảo Sairus trong Tông Đồ Công Vụ (13:7), hay
là bà mágọs trong bộ phim Nữ Hoàng Ai Cập Cleopatra do đại
tài tử mắt tím Elizabeth Taylor thủ vai nữ hoàng được trình
chiếu lần đầu vào năm 1963. Bà mágọs này xuất hiện hai
lần trong bộ phim Cleopatra; lần thứ nhất, bà báo cho nữ hoàng Ai
Cập Cleopatra biết bà ta sẽ hạ sinh một người con trai; lần
thứ hai, bà phù thủy báo cho nữ hoàng biết tin hoàng đế Cêsar
sẽ bị sát hại. Bà magọs này sống trong cung điện của
nữ hoàng Ai Cập. Khi nữ hoàng viễn du sang kinh thành Rôma diện
kiến hoàng đế Cêsar, bà mágọs cũng được đi theo thuyền
rồng viễn du vượt Địa Trung Hải tới kinh đô của đế quốc
La Mã.
E. Mágòi: Tu Sĩ Trung Đông
Bởi sự khác biệt quá lớn giữa hai nền văn hóa, thần học gia
Việt Nam đã gặp phải rất nhiều khó khăn trong khi phiên dịch
danh từ mágòi của văn hóa Trung Đông sang văn hóa Đông Phương.
Đương nhiên không thần học gia Việt Nam nào dịch danh từ mágòi
của thánh sử Mátthêu là phù thủy hoặc là pháp sư, nhưng Linh
Mục Nguyễn Thế Thuấn và một số bản văn Phụng Vu dịch mágòi
là những đạo sĩ. Có nơi dịch là những chiêm tinh gia. Nơi khác
dịch là những nhà thông thái.
Bởi nét đặc thù của vùng đất Trung Đông, như đã được trình
bày ở trên, thật sự ra
(1). Mágòi không thể chỉ hiểu
đơn thuần như là những nhà đạo sĩ của Lão Giáo.
(2). Mágòi cũng không chỉ thuần
túy là chiêm tinh gia, bởi chiêm tinh gia trong văn hóa Việt Nam không
bao hàm ý nghĩa của những nhà tu sĩ.
(3). Mágòi cũng không chỉ là
những nhà thông thái.
Mà thật ra mágòi vừa là đạo sĩ, vừa là chiêm tinh gia,
vừa là những nhà thông thái, vừa là giải mộng gia, và là
những nhà tu sĩ.
(1). Mágòi là những nhà đạo sĩ
vì họ có thể làm phép thuật biến cây gậy thành chú rắn
khổng lồ như đã được trình bày trong sách Xuất Hành.
(2). Mágòi là những chiêm tinh gia
và nhà thông thái bởi kiến thức rộng rãi về thiên văn học, thí
dụ, câu chuyện Ba Vua.
(3). Mágòi là những giải mộng
gia bởi họ có khả năng giải thích được những cơn mơ và
giấc mộng như đã được trình bày và nhắc đến trong cuốn
Chronicle of Moses của nhà sử gia nổi tiếng Philos.
(4). Mágòi cũng là tu sĩ, bởi
họ đại diện cho vua chúa cử hành những nghi thức phụng vụ dâng
hương trong đền thờ bụt thần.
Bởi vậy, nói cho chính xác nhất, mágòi là những nhà tu sĩ
của những tôn giáo đa thần Trung Đông thời cổ. Nói cho ngắn
gọn, mágòi là những Nhà Tu Sĩ Trung Đông.
II. Ba Vua, Ba Tên Tuổi, Ba Nhân Dáng
Mágòi không phải là vua mà là những nhà tu sĩ Trung Đông.
Nhưng ngày hôm nay, rất nhiều người Kitô hữu vẫn quen miệng
gọi họ là Ba Vua. Tự dưng những nhà tu sĩ Trung Đông không phải
là con cháu của vua chúa được rất nhiều người Kitô hữu yêu
mến đội lên đầu ba cái vương miện hoàng gia.
A. Thánh Vịnh 72
Nguyên nhân chính đã góp phần vào hiện tượng hoàng gia hóa
những nhà tu sĩ Trung Đông có lẽ đã bắt nguồn từ bài Thánh
vịnh 72:10-11.
Từ Tarshish và hải đảo xa xăm,
hàng vương giả sẽ về triều cống,
Cả những vua Sheba, Seba.
Cũng đều tới thờ lạy, tiến dâng lễ vật.
Mọi quân vương phủ phục trước ngai rồng.
Nếu mang hai câu chuyện, chuyện Tu Sĩ Trung Đông trong Matt 2:1-12 và
Thánh Vịnh 72:10-11, lên bàn cân phân tích và so sánh, độc giả
Kinh Thánh sẽ nhận ra hai câu chuyện này có rất nhiều nét tương
đồng. Theo như Thánh Vịnh 72:10-11, từ phương xa, vua của các
sắc dân sẽ lên đường hành hương tiến về vùng đất thành để
thờ lạy và thượng tiến lễ vật dâng lên Giavê Thiên Chúa.
Trong trường hợp của những nhà tu sĩ Trung Đông, từ phương Đông
của những vương quốc Ả Rập, vùng đất của "Alađin và Cây
Đèn Thần", các ngài cũng đã lần tìm đi theo dấu sao tiến
về kinh thành Jerusalem dò hỏi tông tích của Tiểu Hoàng Đế Giêsu.
Khi kiếm ra được Con Một Thiên Chúa trong hình dạng trẻ thơ, các
nhà tu sĩ Trung Đông đã bái phục thờ lạy trước ngai rồng của
Hài Nhi Đông Cung Thái Tử. Sau cùng, họ dâng lên Thiên Chúa lễ
vật vàng, nhũ hương, và mộc dược.
B. Bao Nhiêu Tu Sĩ Trung Đông?
Theo như thánh sử Matthew, “Khi Đức Giêsu sinh ra tại thôn làng
Bethlehem, tại Judea, trong thời Vua Herod, những nhà tu sĩ Trung Đông
lần tìm đến kinh thành Jerusalem” (2:1). Nguyên thủy trong câu văn
vừa được trích dẫn, tác giả Matthew chẳng nhắc nhở, ngài cũng
không buồn ngồi nhẩm đếm con số thành viên của phái đoàn phương
Đông đã từng dừng chân tại kinh thành hòa bình Jerusalem để
hỏi thăm tin tức về tung tích của Hài Nhi Giêsu. Lần tìm từng nét,
lần đọc từng chữ trong 12 câu văn của bài Tin Mừng Tu Sĩ Trung
Đông và Ngôi Sao Lạ (Matt 2:1-12), chẳng ai nhìn thấy con số 3 ẩn
hiện thấp thoáng ở bất cứ nơi nào. Nhưng lạ lùng vô cùng, đến
ngày hôm nay, vẫn có rất nhiều quen miệng gọi những ông tu sĩ
Trung Đông là Ba Vua.
Thực sự ra, mặc dù thánh sử Matthew không nhắc nhở đến con
số tu sĩ Trung Đông đã ghé ngang vào kinh thành Jerusalem năm xưa,
trong phần cuối của câu chuyện, thánh sử Matthew kể lại, sau khi
diện kiến và thờ lạy Hài Nhi Thánh, những nhà tu sĩ đã tiến dâng
lên vị Tiểu Hoàng Đế 3 lễ vật: vàng, nhũ hương và mộc dược.
Dựa theo con số 3, tổng số của những lễ vật đã được dâng
tiến này, Giáo Hội thời sơ khai làm một con toán cộng rất đơn
giản,
1 vàng + 1 nhũ hương + 1 mộc dược = 3 người
Cuối cùng dựa vào phương trình toán học đại số căn bản và
đơn giản ở trên, Giáo Hội thời tiên khởi kết luận rằng đã
có Ba Vua từ phương Đông lên đường đi tìm kiếm Hài Nhi Thánh.
Nhưng con số 3 không phải là một con số duy nhất xuất hiện
trong dòng lịch sử ơn cứu độ. Chỉ có 2 vua xuất hiện trong
những bức tranh tại hầm mộ Sts. Peter và Marcellinus. Nhưng lại có
tới những 4 ông vua đã xuất hiện trong một bức tranh tại hầm
mộ St. Domitilla. Và sau cùng, có tới những 12 ông vua đã được
nhắc tới, với đầy đủ tên tuổi theo như truyền thống của Giáo
Hội Đông Phương thời trung cổ.
C. Nhân Dáng
Chuyện về Ba Vua không chỉ tạm dừng bước tại nơi này. Theo như
truyền thống của Giáo Hội Tây Phương cũng là một truyền
thống phổ thông được nhiều người biết đến, tên của Ba Vua
là Melchior, Gaspar, và Balthasar. Vua Melchior cao niên, râu tóc bạc
trắng như cước. Vua Melchior đã tiến dâng vàng lên Tiểu Hoàng Đế
Giêsu. Ngược lại với vua Melchior, Vua Gaspar là một thanh niên còn
rất trẻ, người to lớn, vạm vỡ. Vua Gaspar đã tiến dâng lên Hài
Nhi Thánh lễ vật nhũ hương. Sau cùng, Balthasar, hoàng đế gốc Phi
Châu, ngài tiến dâng mộc dược lên Hài Nhi Thánh.
Ngược lại với truyền thống Tây Phương, theo như Giáo Hội Đông
Phương thời trung cổ, tên của Ba Vua là: Hormizdah, vua của xứ
Persia, Yazdegerd, vua xứ Saba, và Perosadh, vua của xứ Sheba. Theo như
Giáo Hội Ethiopia, tên của Ba Vua là Hor, vua xứ Persia, Basanater, vua
xứ Saba, và vua Karsudan của đông phương.
III. Ngôi Sao Lạ
Ngoài Ba Vua, Ngôi Sao Lạ xuất hiện trên vòm trời thủ đô của
Do Thái vào những ngày đầu tiên của thiên niên kỷ thứ nhất là
một chi tiết cũng đã từng gây nên rất nhiều tranh luận giữa
những nhà thần học gia. Theo như thánh sử Matthew, những nhà tu sĩ
Trung Đông đã dừng bước hỏi thăm dân chúng của kinh thành
Jesuralem, “Vua người Do Thái mới sinh ra hiện đang ở đâu? Chúng
tôi đã nhận thấy ngôi sao của Người ở Đông Phương, và chúng
tôi đến để triều bái Người”.
Tương tự như Ba Vua, thánh sử Matthew cũng không hề nhắc nhở đến
tên tuổi của ngôi sao lạ. Ngài cũng không buồn ngồi vẽ lại hình
ảnh của ngôi sao một thời chiếu sáng rực rỡ vòm trời
Bethlehem. Bởi không tên không tuổi, một số người vẫn quen
miệng gọi ngôi sao lạ năm xưa là ngôi sao Bethlehem. Bởi không
biết tên tuổi và hình dạng của ngôi sao lạ, thần học gia và
khoa học gia lại phải vất vả khăn gói lên đường tìm kiếm
tung tích của ngôi sao. Nhắc đến hành trình tìm kiếm tông tích
của ngôi sao năm xưa, một trong những ứng cử viên sáng chói
nhất của ngôi sao lạ cho tới ngày hôm nay vẫn là ngôi sao chổi
Halley với cái đuôi dài lê thê đã từng xuất hiện trên bầu
trời vào năm 1986. Sao chổi Halley với đường quỹ đạo 76 năm
một lần cũng đã từng ghé thăm Thái Dương Hệ vào năm 12 trước
Tây Lịch. Nhưng Đức Giêsu sinh ra vào khoảng giữa năm thứ 4 và
thứ 6 trước Tây Lịch. Thời gian khác biệt giữa sao chổi Halley
và năm Đức Giêsu sinh ra là khoảng 6 năm. 6 năm, một khoảng cách
quá dài quá khác biệt để chúng ta có thể kết luận rằng sao
chổi Halley chính là ngôi sao lạ của năm xưa.
Bởi thế cho tới ngày hôm nay, thật sự ra vẫn không có một
thần học gia hoặc khoa học gia nào đã giải được bài toán ngôi
sao lạ. Cho nên gốc tích và thân thế của ngôi sao lạ vẫn là
một ẩn số (x). Tuy nhiên, nếu thảo luận dưới lăng kính của
thần học, ngôi sao lạ có thể được hiểu như là một biểu tượng,
một dấu hiệu đã được Giavê Thiên Chúa gửi đến, qua đó Ngài
đã hiển linh cho dân ngoại biết rõ hơn về chương trình cứu
chuộc của Ngài dành cho con người. Đặc biệt, ngôi sao lạ xuất
hiện tại vùng đất phương Đông, nơi dân ngoại sinh sống đã
loan báo tới muôn dân một tin mừng, đó là Thiên Chúa luôn luôn
thương yêu con người, mặc dù dân ngoại đã được sinh ra và
lớn lên trong đêm đen bóng tối của tội lỗi và của tà thần.
Bởi thương yêu con người yếu đuối, Giavê Thiên Chúa đã đích
thân gửi ngôi sao lạ soi sáng vùng đất Trung Đông của dân
ngoại. Ngôi sao lạ chiếu sáng bầu trời đêm đen tương tự như
một bản tình ca bất hủ báo cho những người dân ngoại biết
về một chương trình cứu chuộc nhân loại trong giai đoạn mới
của một Thiên Chúa từ bi và đại lượng. Trong giai đoạn mới này,
Thiên Chúa sẽ đích thân nhập thế. Ngài sống với nhân loại. Ngài
chuyện trò với nhân loại. Ngài chết cho nhân loại. Và sau cùng
Ngài sống lại, mang tất cả dân ngoại thoát ra khỏi xiềng xích
của tội lỗi đã trói buộc họ từ bao lâu nay.
IV. Tu Sĩ Trung Đông và Ngôi Sao Lạ
Rời bỏ vùng đất Trung Đông của những năm thứ nhất Công Nguyên,
giờ đây chúng ta quay về lại với thiên niên kỷ thứ ba. Sau
cuộc hành hương vất vả về lại vùng đất thánh, chúng ta đã có
dịp diện kiến những nhà tu sĩ Trung Đông, hỏi tên hỏi tuổi
của các ngài, và chiêm ngắm dung nhan của Ngôi Sao Lạ. Để kết
thúc bài tham khảo Tu Sĩ Trung Đông và Ngôi Sao Lạ, có lẽ điều
mà mọi người Kitô hữu nên tự hỏi mỗi người sau cuộc hành hương,
đặc biệt trong mùa Giáng Sinh, là chúng ta đã học hỏi được điều
chi qua bài Tin Mừng Tu Sĩ Trung Đông và Ngôi Sao Lạ (Matt 2:1-12)?
Ngày xưa những nhà tu sĩ Trung Đông đã mau chóng đáp trả lại
tiếng mời gọi Thiên Chúa vào bữa tiệc Nước Trời. Có những lúc
các ngài lạc đường, lạc lối, bối rối, bơ vơ, và bỡ ngỡ
giữa thị trấn Jerusalem, nhưng các ngài không hề ngã lòng trông
cậy vào Thiên Chúa. Cuối cùng, đúng như họ đã từng hy vọng,
ngôi sao lạ tái xuất hiện trên bầu trời, chỉ đường dẫn
lối, dẫn dìu các ngài đi thẳng tới nơi Hài Nhi Thánh đang say
nồng giấc ngủ thiên đàng.
Ngày nay trên con đường hành hương về Nước Trời, ai trong chúng
ta chẳng có những giây phút bị lạc lối, những giây phút chúng
ta có cảm tưởng mình đang bị bỏ rơi, hoặc cảm thấy hình như
niềm tin vào Thiên Chúa và Tình Yêu của Ngài đang dần dần tan
biến vào trong thinh không. Trong những giây phút yếu đuối, thất
vọng, và chập chờn với ngọn nến của niềm tin như vậy, mời
bạn và tôi, chúng ta hãy cùng nhau hướng về Thiên Chúa, dõi mắt
tìm kiếm nguồn trợ lực của trời cao. Ngôi sao lạ đã xuất
hiện trên bầu trời soi đường dẫn lối cho những nhà tu sĩ
Trung Đông năm xưa. Tương tự như vậy, nếu chúng ta cầu xin, Thiên
Chúa sẽ nghiêng người, lắng tai nghe lời cầu nguyện. Từ trong cõi
chết đầy dẫy đêm đen bóng tối, Ngài sẽ gửi ngôi sao lạ
tới hướng dẫn chúng ta về cõi ngập tràn ánh sáng, nơi đó
chỉ có mùa xuân, thanh bình, và hạnh phúc vĩnh cửu.
Thư Mục Tham Khảo
Bauer, David. “The Kingship of Jesus in the Matthean Infancy Narrative: A
Literary Analysis,” Catholic Biblical Quarterly 57 (1995) 306-323.
Blomberg, Craig. “The Liberation of Illegitimacy: Women and Rulers in Matthew
1-2,” Biblical Theology Bulletin 21:145-150.
Brown, Raymond. An Adult Christ at Christmas. Collegeville, Minnesota:
The Liturgical Press, 1977.
Brown, Raymond. The Birth Of The Messiah. New York: Doubleday, 1993.
Farquharson, J. F. “The Star of Bethlehem,” Journal of the British
Astronomical Association89 (1978) 8-20.
Ferrari-D’Occhieppo, K. “The Star of the Magi and Babylonian Astronomy,”
in Chronos, Kairos, Christos. Ed. Jerry Vardaman and Edwin Yamauchi.
Winona Lake, IN: Eisenbrauns, 1989. Pp. 41-53.
Filas, F. L. “The Star of the Magi,” Irish Ecclesiastical Record 85
(1956) 432-33.
Freitag, R. S. The Star of Bethlehem: A List of References. Washington,
D. C.: Library of Congress, 1979.
Gardner, Richard. Matthew. Scottdale, PA: Herald Press, 1991.
Gonzalez, Justo. The Story of Christianity, Vol. I. New York, NY:
HarberCollins Publishers, 1984.
A Grammatical Analysis of The Greek New Testament. Rome: Editrice
Pontificio Istituto Biblico, 1993.
Hare, Douglas. Interpretation: Matthew. Louisville, Kentucky: John Knox
Press, 1993.
Metzger, Bruce M. “Names for the Nameless in the New Testament: A Study in the
Growth of Christian Tradition,” in Kyriakon: Festschrift Johannes Quasten.
Ed. Patrick Granfield and Josef A. Jungmann. Münster Westfalen: Aschendorff,
1970. Pp. 79-86.
Murphy, Frederick J. Pseudo-Philo. New York, NY: Oxford University, 1993.
Nguyễn Thế Thuấn, Kinh Thánh, La Verne, CA: El Camino Press, 1980.
Overman, J. Andrew. Church and Community In Crisis. Valley Forge, PA:
Trinity Press International, 1996.
Sách Lễ Giáo Dân, Houston, TX: Cơ Sở Xuất Bản Zieleks, trang
147.
Saldarini, Anthony. Matthew’s Christian-Jewish Community. Chicago: The
University of Chicago Press, 1994.
Senior, Donald. Matthew. Nashville, TN: Abingdon Press, 1998.
Kinh Thánh: Tân Ước, Westminster, CA: Nhà Xuất Bản Du-Sinh
Saint Joseph, 1994.
VietCatholic News (05/1/2007)
|