Ngày 07
tháng 12
St. Ambrosius of Milan
Giám Mục Tiến Sĩ Hội Thánh
(340-397)
Một trong các người viết tiểu
sử về Thánh Ambrose nói rằng, vào ngày Phán Xét Chung sẽ vẫn còn
sự ngăn cách giữa những người thích thánh nhân và những
người cực kỳ ghét bỏ ngài. Thánh Ambrose nổi tiếng là một
người có những quyết định táo bạo ảnh hưởng đến đời sống
của những người cùng thời.
Sinh năm 340 tại Trier, miền Nam của Gaul (nước Đức hiện nay). Vào năm 33 tuổi,
Ambrose đã có tất cả mọi sự một
sự nghiệp đầy hứa hẹn là luật sư, một vị thế quan trọng trong
chính trường là tổng trấn Milan, ngoài ra ngài còn là người bạn
và đồng chí với hoàng đế, cùng với một gia tài kếch sù.
Và rồi vị giám mục của Milan từ trần. Vào lúc ấy, khoảng năm
374, nhiều tà giáo muốn tiêu diệt Giáo Hội. Vị cố giám mục Milan
từng hậu thuẫn cho lạc giáo Arian chống lại giáo huấn về thiên
tính của Ðức Kitô. Vậy ai sẽ là người kế vị người Công
Giáo hay người của phe Arian? Cả hai phe đụng độ nhau ở vương cung
thánh đường và một cuộc bạo động xảy ra.
Duy
trì trật tự công cộng là trách nhiệm của quan tổng trấn Ambrose,
nên ngài vội vã chạy đến nhà thờ và hùng hồn lên tiếng,
không ủng hộ phe phái nào cả, nhưng ủng hộ sự hoà bình. Ngài xin
dân chúng hãy bình tĩnh, kềm chế sự nóng nẩy và chọn lựa giám
mục mà không cần phải xô xát. Trong
khi ngài đang nói, bỗng dưng có người hô to, "Bầu Ambrose làm
giám mục!" Thế là tất cả mọi người đều đồng thanh,
"Ambrose là giám mục!"
Các
vị giám mục khác của tỉnh thì quá vui mừng khi được phủi tay
trước vấn đề khó khăn này. Nhưng Ambrose không dễ hy sinh một sự
nghiệp đầy hứa hẹn để chấp nhận công việc của một giám mục
đầy nguy hiểm một công việc ảnh hưởng đến tính mạng trong
thời lạc giáo. Bởi thế Ambrose bỏ trốn. Khi ngài cầu viện đến
hoàng đế để thay đổi quyết định nói trên với lý do là ngài
chưa rửa tội, vị hoàng đế lại tuyên bố rằng ông rất vui mừng
khi chọn được quan tổng trấn thích hợp với chức giám mục. Ambrose
trốn tránh trong nhà của một nghị sĩ, nhưng ông này đã đem nộp
Ambrose khi ông biết quyết định của hoàng đế.
Không
còn biết trốn vào đâu nữa, Ambrose ra đầu hàng. Vì ngài bị ép
buộc phải chấp nhận chức giám mục, nên sẽ không ai ngạc nhiên
nếu ngài vẫn tiếp tục lối sống cũ, như trước khi được tấn
phong. Tuy nhiên, ngay sau đó Ambrose đã phân phát tài sản cho người
nghèo và tự đặt mình dưới sự chỉ dẫn của Thánh Simplician để
học thần học và Kinh Thánh.
Phe
Arian tưởng rằng Ambrose sẽ là giám mục "của họ" vì ngài
từng là một viên chức của triều đình, và nhiều người trong
chính quyền đều thuộc phe Arian. Nhưng Ambrose đã dùng sở trường
của một luật sư và tài hùng biện
(The Honey Tongued Doctor) để chống lại phe Arian bất cứ
nơi nào, dù ở nhà thờ, triều đình, thượng viện, hay ngay cả trong
hoàng tộc. Tính ngoan cố của ngài khi không chấp nhận chức giám
mục lúc đầu, nay lại trở thành vũ khí trong cuộc chiến chống lại
lạc giáo và giúp ngài quyết tâm theo đuổi sự thánh thiện.
Khi
người Goth xâm chiếm đế quốc và bắt nhiều người làm con tin,
Ðức giám mục Ambrose đã phải dùng chính tài sản của mình để chuộc.
Ngài nói sự bác ái có giá trị nhất là chuộc kẻ tù đầy. Ngay
cả các bình vàng của Giáo Hội, ngài cũng đem bán để lấy tiền
chuộc. Ngài nói, "Cứu vớt các linh hồn cho Chúa thì tốt hơn
là duy trì tài sản. Ðức Kitô đã sai các tông đồ đi rao giảng
mà không có vàng bạc, và cũng không cần vàng bạc để thành lập
Giáo Hội của Ngài. Giáo Hội làm chủ vàng bạc, không phải để
tích trữ, nhưng để phân phối và giúp đỡ những người kém may
mắn."
"Chắc
chắn Chúa sẽ hỏi chúng ta: 'Tại sao con lại để quá nhiều người
nghèo đói? Vì con có vàng bạc, con phải cấp dưỡng cho họ'? Có
thể nào chúng ta trả lời rằng: 'Vì con không muốn để đền thờ
của Chúa không được trang hoàng.' Nhưng những gì không mua được
bởi vàng bạc thì cũng không có giá trị bởi vàng bạc. Phương
cách tốt nhất để sử dụng vàng bạc của Ðấng Cứu Thế và hãy
cứu vớt những người đang lầm than."
Ðức giám mục Ambrose luôn luôn lưu tâm đến người nghèo hơn là quyền lực.
Ngài thường khiển trách người giầu khi lãng quên người nghèo:
"Thiên Chúa tạo nên vũ trụ trong một phương cách để tất cả
những gì là của chung sẽ đem lại no ấm cho con người, và trái
đất là sở hữu chung của tất cả mọi người. Tại sao bạn lại
từ chối một người cũng có quyền đối với thiên nhiên như bạn?
Của cải bạn cho người ăn xin không phải của chính bạn, nhưng đó
là phần của người ấy mà bạn phải hoàn trả cho họ. Trái đất
thuộc về tất cả mọi người. Bởi thế, bạn đang trả nợ mà lại
nghĩ đang ban bố một ơn huệ."
Khi
hoàng đế từ trần, Hoàng Hậu Justina, một người phe Arian, trở
thành nhiếp chính cho đứa con trai bốn tuổi. Maximus, một cựu sĩ quan
Rôma, biết rằng cái chết của hoàng đế sẽ làm suy yếu đế quốc
nên dự định tấn công. Justina xin Ambrose thương lượng với tên
này. Mặc dù Justina là một kẻ thù, Ambrose đã lên đường thi hành
nhiệm vụ và đã thuyết phục được
Maximus ngừng xâm lăng.
Thay
vì biết ơn Ambrose, Hoàng Hậu Justina lại yêu cầu
Ðức giám mục Ambrose trao
lại vương cung thánh đường cho phe Arian. Thánh nhân trả lời rằng
ngài không bao giờ nhường đền thờ của Thiên Chúa.
Dân
chúng đứng về phe
Ðức giám mục Ambrose. Ngài thừa khả năng để thực
hiện cuộc đảo chánh lật đổ Justina. Nhưng ngài thận trọng không
dùng bất cứ lời nói hay hành động nào để khích động dân
chúng.
Khi
một số người Công Giáo bắt giữ một linh mục Arian và kết án
tử hình, nhân danh hòa bình
Ðức giám mục Ambrose đã xin tha cho vị linh mục
và nói Thiên Chúa sẽ phải đau khổ khi thấy cảnh máu chảy thịt
rơi. Ngài gửi các linh mục và phó tế của ngài đến giải thoát
cho vị linh mục Arian này. Sau
đó Hoàng Hậu Justina thuyết phục con mình ban bố luật lệ để hợp
pháp hóa lạc giáo Arian và cấm người Công Giáo không được
chống đối người Arian. Không ai có thể đệ trình một thỉnh cầu
chống với một tổ chức tôn giáo đang có thế lực.
Vào Chúa Nhật
Lễ Lá, trong bài giảng,
Ðức giám mục Ambrose tuyên bố không nhường lại
các nhà thờ. Cả giáo đoàn, vì lo sợ cho tính mạng, đã phòng
thủ trong nhà thờ với vị chủ chăn là
Ðức giám mục Ambrose. Quân triều
đình bao vây chung quanh ngăn chặn mọi đường tiếp tế, để dân
chúng vì đói mà phải ra đầu hàng. Cho đến ngày Chúa Nhật Phục
Sinh, tất cả mọi người vẫn kiên trì phòng thủ.
Khi
chạm trán với lực lượng bao vây, Ðức GM Ambrose nói,
"Vũ khí
của tôi chỉ là nước mắt. Tôi không muốn từ bỏ nơi đây, nhưng
tôi không chống cự bằng võ lực."
Ðể
trấn an dân chúng đang khiếp sợ,
Ðức giám mục Ambrose dạy họ hát thánh
vịnh do chính ngài sáng tác. Ngài chia cộng đoàn làm hai bên để
đối đáp. Ðây là lần đầu tiên việc hát cộng đồng được ghi
nhận trong lịch sử Giáo Hội. Tiếng
nhạc và lời kinh vượt ra ngoài bốn bức tường của thánh
đường và làm rúng động tâm hồn của các binh lính. Không bao
lâu, chính họ cũng cất tiếng phụ họa. Sự vây hãm chấm dứt.
Vì
biết quân triều đình đang tập trung vào việc chống đối người
Công Giáo, Maximus một lần nữa lại quyết định tấn công Rôma.
Justina và hoàng tộc thật kinh hãi. Không biết trông vào ai, sau cùng
họ lại quay về với người mà họ từng tấn công và đe dọa. Họ
xin
Ðức giám mục Ambrose đến gặp Maximus và ngăn chặn sự tấn công.
Trong
một hành động tha thứ có thể nói lạ lùng,
Ðức giám mục Ambrose lại thi
hành nhiệm vụ cho kẻ thù. Khi Maximus từ chối thoả hiệp, ngài vội
vã trở về để chuẩn bị. Justina và hoàng tộc trốn sang Hy Lạp, trong
khi
Ðức giám mục Ambrose ở lại chống đỡ. May mắn thay, vị hoàng đế
đông phương là Theodosius đã can thiệp và đánh bại Maximus. Tuy
nhiên, sau đó Theodosius đã chiếm quyền kiểm soát toàn thể đế
quốc Rôma. Theodosius là người Công Giáo và sau này trở thành
người bạn chí thiết của
Ðức giám mục Ambrose.
Ðức giám mục Ambrose qua đời vào thứ bảy Tuần Thánh ngày 04 tháng 4 năm 397 tại Milan, Italy; thánh tích của Ngài hiện ở nhà thờ chính tòa Milan. Đức Giáo Hoàng Boniface VIII đã tuyên xưng Ngài là Tiến Sĩ Hội Thánh năm 1298.
Lễ kính được đặt vào
ngày 7 tháng Mười Hai, là ngày mà Ngài "bị" tấn phong giám
mục.
(Trích "Gương Thánh Nhân" - ns Người Tín Hữu Online
& Nhóm Tinh Thần nhuận chính lại theo Patron Saints và
Santi-Beati-Testimoni)
|