Ngày 15 Tháng 3

St. Clement Mary Hofbauer
(1751-1820)

Nhìn vào đời sống của thánh Clement Hofbauer, chúng ta có thể học từ nơi đó: một ước mơ thành hiện thực, sự cầu nguyện và phục vụ, sự kiên trì trong đời sống Ki-tô hữu, nên thánh trong từng cảnh ngộ mỗi ngày và sử dụng từng khoảnh khắc cho có ý nghĩa. Thánh Clement không phải là một vị thánh hay làm phép lạ hay là một nhà thần bí, nhưng ngài là một tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế thánh thiện và vĩ đại, phục vụ dân Chúa hết khả năng mình.

John Dvorák chào đời ngày Lễ Thánh Tê-pha-nô, 26 tháng 12 năm 1751 tại Tasswitz, Moravia. Ngài là con thứ chín trong một gia đình 12 anh chị em, mẹ là bà Mary và cha là ông Phao-lô Hofbauer. Được rửa tội sau khi sinh một ngày, ngài được đặt tên là Hansl (Gio-an). Ngài mang tên ấy hơn hai mươi năm, cho tới khi bước vào đời sống khổ tu với cái tên Clement.

Karl, anh trai của Hansl gia nhập đội kỵ binh Hungary chống lại quân Thổ. Dù chưa đủ tuổi, Hansl cũng muốn khoác đồng phục xanh dương viền bạc, đội mũ lưỡi trai nỉ màu nâu viền đỏ như anh. Nhưng cậu còn nhìn về một hướng khác. Khi giúp lễ cậu tưởng tượng mình là linh mục đang đứng ở bàn thờ, trang trọng trong bộ áo lễ, hướng dẫn đông đảo giáo dân thờ phượng và cầu nguyện với Chúa.

Cuối cùng thì sứ vụ linh mục đã thắng sự nghiệp quân đội, nhưng xuất thân từ một gia đình nghèo, Hansl khó có cơ hội vào chủng viện hay một dòng tu. Hansl bắt đầu học tiếng La-tinh ở nhà xứ. Cha xứ là một linh mục già tốt bụng, nhận ra hạt giống ơn gọi nơi cậu bé nhà Hofbauer. Hằng ngày thầy trò già trẻ gặp nhau để học tiếng La-tinh. Đó là bước đầu tiên trên con đường dài tiến tới chức linh mục. Giai đoạn học hành này chấm dứt đột ngột với cái chết của vị mục tử, lúc Hansl mới 14 tuổi. Cha xứ mới không có giờ giúp cậu học tiếng La-tinh.

Không thể tiếp tục học làm linh mục, Hansl phải học một nghề. Năm 1767, cậu học việc ở một hiệu bánh. Năm 1770, Hansl đến làm bánh tại tu viện Premonstratensian của các tu sĩ dòng thánh Norbert (còn gọi là dòng Kinh Sĩ Trắng) ở Kloster Bruck. Vào lúc ấy, hậu quả chiến tranh và đói kém đang kéo nhiều kẻ đói khát, vô gia cư đến tu viện xin giúp đỡ. Hofbauer làm việc ngày đêm để cung cấp lương thực cho đám dân nghèo đến gõ cửa tu viện. Khi mà con đường linh mục vẫn bế tắc thì đây lại là cơ hội để Hofbauer cộng tác vào công việc cung cấp cơm bánh cho dân Chúa.

Vào năm 1771, chuyến đi Ý đưa Hofbauer tới Tivoli. Ngài quyết định trở thành một nhà tu khổ hạnh ở Đền thờ Đức Bà Quintiliolo và xin giám mục địa phương một nơi trú ngụ. Đây là thời điểm Hansl Hofbauer nhận cái tên Clement Mary: Clement là giám mục Ancyra ở châu Á và Đức Ma-ri-a Mẹ chúng ta. Như một ẩn sĩ, Clement cầu nguyện cho chính mình và cho mọi người trên thế giới quên cầu nguyện. Ngài làm việc tại đền và giúp đỡ khách đến hành hương. Chưa được 6 tháng thì ngài từ giã Quintiliolo. Ngài ra đi không phải vì muốn tìm sự thoải mái hơn. Ngài vẫn nhận thấy nhu cầu nguyện ngắm của dân Chúa và công việc ở đền là tốt lành, nhưng ngài thao thức về con đường linh mục vẫn còn tăm tối.

Clement trở lại tu viện các Kinh Sĩ Trắng ở Kloster Bruck để làm bánh và lại bắt đầu học tiếng La-tinh. Dù đã hoàn tất chương trình triết năm 1776, ngài không thể tiến xa hơn. Hoàng đế không cho phép tu viện nhận một tập sinh nào. Thế là một lần nữa, Clement lại phải tìm đường khác tiến đến chức linh mục.

Ngài trở về quê, sống như một nhà tu khổ hạnh, ẩn dật tại Muehlfraun trong 2 năm, buộc mình trong chay trường nhiệm nhặt, thực hành khổ chế và cầu nguyện lâu giờ trong đêm. Vì sự nài nỉ của mẹ, ngài rời nơi ẩn dật, một lần nữa trở về với nghề làm bánh. Ngài làm việc tại một hiệu bánh danh tiếng ở Vienna, và tại đây, ngài gặp được hai mệnh phụ đã giúp đỡ ngài nhiều nhất.

29 tuổi, sau khi đã làm thợ bánh ở 3 nơi, làm ẩn sĩ ở 2 nơi, Clement mới bước chân vào được Đại học Vienna. Kể từ khi nhà nước đóng cửa tất cả các chủng viện, các ứng sinh linh mục đều phải học tại các đại học do nhà nước kiểm soát. Clement thất vọng vì sách vở tràn ngập chủ nghĩa duy lý, đầy những quan điểm và giáo huấn chặt chẽ dựa trên đầu óc con người. Một cách dũng cảm, ngài tiếp tục đi tìm chân lý của niềm tin và theo đuổi ước mơ làm linh mục.

Trong cuộc hành hương năm 1784, Clement và bạn đồng hành của ngài là Thaddeus Huebl quyết định vào một dòng tu. Hai chủng sinh được nhận vào nhà tập Dòng Chúa Cứu Thế tại San Giuliano, Ý. Ngày lễ thánh Giu-se 19/3/1785, Clement Hofbauer và Thaddeus Huebl trở thành tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế, tuyên thệ sống khó nghèo, khiết tịnh và vâng phục. Mười ngày sau, họ được trao sứ vụ linh mục tại Vương cung thánh đường Alatri.

Một tháng sau lễ thụ phong, hai cha Dòng Chúa Cứu Thế người nước ngoài này được Cha Bề Trên Tổng Quyền De Paola mời đến. Họ được lệnh vượt qua dãy Alps, trở về quê hương để lập Dòng tại Bắc Âu. Đây là công việc khó khăn và bất thường đối với hai linh mục mới vừa chịu chức. Theo thánh An-phong, hội dòng mà vượt ra khỏi dãy Alps là bằng chứng chắc chắn rằng Dòng Chúa Cứu Thế sẽ tồn tại cho đến ngày tận thế. Còn đối với thánh Clement, đó là ước mơ thành sự thật.

Tình hình chính trị không cho phép Clement tiếp tục ở lại trên quê hương mình. Hoàng đế nước Áo đóng cửa hơn 1000 tu viện và các nhà tu kín, không cho phép nhận tu sĩ mới để lập thêm nhà. Thấy thế, hai tu sĩ Chúa Cứu Thế đi qua Ba-lan. Tháng 2 năm 1787, họ đến Warsaw, thành phố 124.000 dân. Dù có đến 160 nhà thờ với hơn 20 tu viện nam nữ, nhưng nói một cách chung chung thì nó là một thành phố vô thần. Dân chúng nghèo và thất học, nhà cửa của họ cần sửa chữa. Nhiều người Công giáo đã chuyển qua Hội Tam Điểm. Những giáo dân và linh mục đạo đức và trung thành chịu nhiều đau khổ. Trong 20 năm, thánh Clement và cộng đoàn Dòng Chúa Cứu Thế nhỏ bé của ngài đã chia sẻ những đau khổ này với Chúa và với các tín hữu Ba-lan.

Khi Clement đến vào năm 1787, Ba-lan đang ở vào thời chính trị vô cùng rối ren. Vua Stanislaus II thực tế chỉ là bù nhìn trong tay Nữ hoàng Catherine II của Nga. Trước đó, năm 1772, đã xảy ra việc Áo, Nga, Phổ chia nhau Ba-lan lần đầu tiên. Việc chia cắt tương tự như thế lại xảy ra một lần nữa vào năm 1793, rồi lần thứ ba vào năm 1795. Napoleon và đội quân chinh phục hùng mạnh đi khắp châu Âu càng làm tình hình chính trị thêm căng thẳng. Hai mươi mốt năm Clement ở Warsaw là thời gian hòa bình không dễ có.

Trong hành trình đi đến Ba-lan, hai linh mục Dòng Chúa Cứu Thế có thêm Peter (nay gọi là Emmanuel) Kunzmann, một bạn làm bánh đã từng đồng hành với Hansl trong một cuộc hành hương. Đây là vị tu huynh đầu tiên không phải là người Ý. Họ cùng nhau đến Warsaw không một xu dính túi. Clement có 3 đồng bạc cuối cùng thì đã cho các kẻ ăn xin dọc đường. Họ gặp vị đại diện các tông đồ: Tổng giám mục Saluzzo, người giao cho họ trông coi nhà thờ St. Benno's để phục vụ giáo dân Warsaw nói tiếng Đức. Học ngôn ngữ mới, các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế bắt đầu mở rộng công việc tông đồ trong vùng St. Benno's.

Mỗi khi Clement thấy một trẻ đường phố thì ngài mang về nhà xứ, tắm rửa, cho ăn uống, dạy nghề và hướng dẫn nó sống đời Ki-tô hữu. Đến khi chúng tăng lên quá nhiều, nhà xứ không còn đủ chỗ chứa, Clement mở ra Mái Ấm Chúa Hài Đồng. Nuôi trẻ ăn, cho chúng mặc, ngài phải thường xuyên đi xin mà không ngượng ngùng. Có lần đến một tiệm bánh để mua bánh mì, ngài biết tiệm đang trong tình trạng thiếu thợ. Thế là Clement trổ hết tài nghệ của mình cả ngày tại máng nhào bột và lò nướng bánh. Nhờ vậy ngài có bánh cho trẻ ngày hôm đó và cho nhiều ngày tới nữa.

Một trường hợp khác, chuyện kể lại rằng ngài đến một quán rượu trong vùng để xin. Khi Clement mở lời xin giúp đỡ, một trong những người khách khinh miệt tạt bia vào mặt Clement. Chùi bia trên mặt, ngài đáp: "Đó là phần của tôi, bây giờ anh có gì cho các con trai tôi không?". Những người trong quán rượu sửng sờ kinh ngạc vì câu trả lời như Đức Ki-tô ấy. Họ đã cho Clement hơn 100 xu bạc.

Ngày các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế mở cửa lại nhà thờ, họ dạy dỗ cho những băng ghế trống ! Có nhiều chuyện đã làm dân chúng xa Chúa, và họ cũng khó mà đặt niềm tin vào mấy ông linh mục nước ngoài ! Phải mất vài năm các tu sĩ mới chiếm được con tim của giáo dân. St. Benno's trở nên một trung tâm nhộn nhịp của Giáo hội Công giáo tại Warsaw.

Năm 1791, bốn năm sau khi các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế đến, mái ấm của trẻ em đã thành một trường tư. Một trường nội trú cũng được mở ra cho các thiếu nữ do một số mệnh phụ quý phái Warsaw trực tiếp chăm sóc. Số trẻ mồ côi đến ngày càng đông. Tiền bạc để trung tâm hoạt động được một số ân nhân thường xuyên và nhiều người khác giúp đỡ bằng đủ mọi cách, nhưng thánh Clement vẫn phải đi xin hết nhà này sang nhà khác, tìm miếng ăn cho trẻ mồ côi.

Trong nhà thờ, Clement cùng với 5 linh mục và 3 thầy trợ sĩ bắt đầu phổ biến lòng sùng kính Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp. Thay vì chỉ có lễ sáng hàng ngày, họ có một chương trình phủ kín cả ngày, trong cả năm. Hàng ngày bạn có thể đến St. Benno's và biết chắc rằng mình sẽ được nghe 5 bài giảng bằng cả hai thứ tiếng Đức và Ba-lan. Có 3 thánh lễ cử hành long trọng, giờ kính Đức Trinh Nữ Ma-ri-a Đầy Ơn Phúc, giờ Chầu Thánh Thể, đi Đàng Thánh Giá, Kinh chiều, các giờ cầu nguyện và các giờ đọc kinh. Có linh mục sẵn sàng giải tội bất cứ lúc nào, ngày cũng như đêm.

Đến năm 1800, người ta đã có thể thấy được sự tăng trưởng của cả nhà thờ lẫn cộng đoàn Dòng Chúa Cứu Thế. Năm 1787 có 2 ngàn người rước lễ thì nay đã lên đến hơn 100 ngàn. Số người phục vụ ở St. Benno's đã tăng lên 21 linh mục và 7 tu huynh. Lại còn có 5 tập sinh và 4 đệ tử người Ba-lan nữa.

Tất cả mọi công việc đều được làm trong tình trạng thiếu điều kiện. Đất nước Ba-lan chia ba khiến hao tổn xương máu trầm trọng. Kosciusco, nhà chiến đấu vĩ đại cho tự do của Ba-lan cũng có những lúc thắng thế, nhưng dân chúng thì chẳng thể nào cầm cự nổi trước đông đảo quân ngoại quốc xâm lăng. Chiến tranh đến với Warsaw vào những ngày tuần thánh năm 1794. Các tu sĩ và tất cả cư dân trong thành phố sống sót qua cơn nguy biến kéo dài. Ba quả bom rơi xuyên qua mái nhà thờ nhưng không nổ. Trước những trận giao tranh, thánh Clement và anh em kêu gọi hòa bình. Điều này chỉ làm tăng thêm tiếng la ó thề chống lại các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế vốn đã bị dán nhãn hiệu là bọn phản bội.

Hầu như ngay từ đầu, họ đã bị tấn công từ hai mặt. Về chính trị, họ là người nước ngoài. Họ đã có thể hòa mình với dân chúng, làm việc tông đồ, từ thiện, mục vụ. Họ đã có thể chăm sóc hàng trăm trẻ mồ côi, dâng hàng ngàn thánh lễ, mang hàng ngàn người đến gần Chúa hơn, nhưng các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế người Đức vẫn là người nước ngoài trong một quốc gia thường xuyên có chiến tranh.

Sự tấn công ở mặt thứ hai còn đau đớn hơn cả mặt thứ nhất. Đó là sự tấn công của những người bỏ Giáo Hội gia nhập Hội Tam Điểm. Họ họp lại thành những nhóm bí mật chống lại người Công giáo, làm hại các linh mục, đóng cửa nhà thờ khiến cho việc thờ phượng công khai chấm dứt. Các tu sĩ luôn phải ở trong tư thế phòng thủ. Kẻ thù rình ném đá hay phang gậy vào họ. Người ta đặt một miếng thịt ở cửa tu viện như thông điệp báo tử. Có ai đó gởi cho các cha một cái đùi súc vật. Bốn linh mục bị đầu độc bằng thịt tẩm ptomaine. Đó là bi kịch khủng khiếp mà thánh Clement phải chịu đựng. Ngài thấy số anh em chùn bước nhiều hơn là vững tin. Chúa quan phòng ! Chẳng bao lâu sau tai nạn xảy ra, lại có bốn người mới gia nhập cộng đoàn. Nhưng Clement chẳng bao giờ quên những anh em đã bị hại.

Cái chết của cha Thaddeus Huebl, người bạn thân cùng lớp, còn làm thánh Clement choáng váng hơn. Người ta giả vờ mời cha Huebl đến thăm một bệnh nhân. Vài giờ sau, ngài bị ném ra khỏi cỗ xe ngựa đang chạy nhanh sau khi đã bị đánh đập tả tơi. Vài ngày sau đó, ngài qua đời. Clement vô cùng đau đớn nhìn bạn ra đi. Bây giờ ngài sẽ phải đi một mình. Bị công kích liên tục, các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế trở thành đề tài cho những trò cười trong nhà hát. Các linh mục Ba-lan không làm việc chung nữa. Sau 20 năm xây đắp niềm tin cho dân chúng ở Warsaw, họ bị rình rập, quấy rối, tấn công. Năm 1806, luật cấm các cha xứ không được phép mời Dòng Chúa Cứu Thế đến giảng tại xứ mình được thông qua. Luật này theo sau một khoản luật khác còn giới hạn hơn nữa: không được giảng dạy và giải tội tại St. Beno's.

Thánh Clement phản đối những phán quyết như thế trực tiếp với vua nước Đức đang cai trị Ba-lan. Dù biết những điều tốt đẹp Dòng Chúa Cứu Thế đang làm nhưng ông không đủ sức mạnh để chận lại ý muốn của nhiều người thuộc các nhóm Tam Điểm và Jacobin. Họ muốn trục xuất Dòng Chúa Cứu Thế khỏi Ba-lan. Lệnh trục xuất được đóng ấn vào ngày 9 tháng 6 năm 1808. Mười một ngày sau, nhà thờ St. Beno's đóng cửa, 40 tu sĩ bị giam. Họ sống bốn tuần trong tù rồi được lệnh trở về quê quán.

Tháng 9 năm 1808, sau khi bị đuổi khỏi Ba-lan, thánh Clement đến Vienna. Ngài lưu lại đây gần 13 năm, cho đến khi qua đời. Vào năm 1809, khi quân của Napoleon tấn công Vienna, Clement đang làm tuyên úy cho một bệnh viện chăm sóc nhiều thương binh. Thấy Clement có lòng nhiệt thành, Đức Tổng giám mục nhờ ngài coi sóc thêm một nhà thờ nhỏ của người Ý ở Vienna. Ngài ở lại đó 4 năm cho tới khi được bổ nhiệm làm tuyên úy cho các nữ tu dòng Ursuline vào tháng 7 năm 1813.

Phục vụ cho hạnh phúc thiêng liêng của các nữ tu và tín hữu lui tới nhà nguyện của họ, sự thánh thiện thực sự của Clement càng tăng tiến: tôn kính Chúa trên bàn thờ, nói những lời dân chúng cần nghe trên tòa giảng. Ngài giáo huấn để họ thấy tội lỗi của mình, nhận ra lòng nhân hậu của Thiên Chúa và sống theo ý Người. Nếu Clement là sư tử trên tòa giảng thì trong tòa giải tội ngài hiền hòa như chiên. Ngài lắng nghe tội lỗi của hối nhân, khuyến khích họ, xin Chúa ban ơn cho họ và chúc họ ra đi bình an.

Vào đầu thế kỷ 19, Vienna là trung tâm văn hóa lớn của châu Âu. Clement vui lòng mất thì giờ với sinh viên và giới trí thức. Họ đến nhà ngài, cá nhân hay nhóm, trò chuyện, cơm nước chung với nhau. Họ tham khảo ý kiến ngài. Sau này, nhiều người trong số họ trở thành tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế. Ngài mang nhiều người giàu có và nghệ sĩ về với Giáo hội, trong số đó có Frederik và Dorothy von Schlegel (cô là con gái Mendelssohn, người đi tiên phong trong trường phái lãng mạn); nghệ sĩ Frederick von Klinkowstroem; Joseph von Pilat, bí thư của Metternich; Frederick Zachary Werner sau này chịu chức linh mục và trở thành một nhà giảng thuyết lừng danh và Frederik von Held sẽ là tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế, sau này mang nhà dòng đi đến tận Ai-len.

Ở Vienna, một lần nữa Hofbauer bị tấn công. Ngài bị cấm giảng dạy, bị đe dọa trục xuất. Hoàng đế Áo quốc Franz sẽ ký lệnh này, nhưng khi ấy ông đang du hành Rô-ma. Ông yết kiến Giáo hoàng Pi-ô VII. Tại đây, ông biết những việc làm của Hofbauer được đánh giá cao như thế nào. Ông cũng thấy rằng phải tưởng thưởng cho những năm tháng phục vụ tận tụy của ngài bằng cách cho phép ngài đặt nền tảng cho Dòng Chúa Cứu Thế ở Áo.

Vậy là thay vì lệnh trục xuất, Hofbauer lại được yết kiến hoàng đế Franz. Kế hoạch nhanh chóng được hình thành. Một nhà thờ được chọn và tu sửa để trở thành tu viện Dòng Chúa Cứu Thế đầu tiên tại Áo. Nhưng sự khởi đầu ấy đã không có Clement. Ngài lâm bệnh vào đầu tháng 3 năm 1820 và qua đời ngày 15 tháng 3 năm 1820 tại Vienna, Austria. Như Mô-sê trong lịch sử Do-thái, ông đã đưa dân đến đất hứa nhưng chính mình lại không còn sống để vào. Thánh Clement chết mãn nguyện biết rằng ước mơ thứ hai của ngài đã thành hiện thực.

Thánh Clement Hofbauer được Đức Giáo hoàng Leo XIII tôn phong Chân Phúc ngày 29 tháng 3 năm 1888, và Đức Thánh Giáo hoàng Pius X ghi tên ngài vào sổ bộ các thánh Giáo Hội Công giáo ngày 20 tháng 5 năm 1909 và tuyên phong cho ngài danh hiệu "Tông Đồ và là Đấng Bảo Trợ thành Vienna" năm 1914. Ngày nay, hơn 150 năm sau khi ngài qua đời, lễ thánh Clement hàng năm được dân chúng Vienna tổ chức rất long trọng. Trên thế giới nay đã có 6000 linh mục và tu huynh khoác áo Dòng Chúa Cứu Thế như thánh Clement.

Điều gì đã khiến Clement Hofbauer thành một vị thánh? Ngài không làm phép lạ lóa mắt chúng ta, cũng không xuất thần, thị kiến khiến chúng ta kính nể. Hơn thế, ngài lại còn có khuyết điểm: một người Đức dễ nổi nóng, dễ cộc cằn. Tuy vậy, nếu lưu lại với ngài ít giờ, chúng ta sẽ nhận ra nơi ngài một lòng tin mạnh mẽ khác thường, sự điềm tĩnh bình an lạ lùng, một người có thể làm việc không mệt mõi vì các linh hồn.

Giản đơn chính là nét đặc biệt trong sự thánh thiện của Clement. Khi thánh ý Chúa đến, ngài đón nhận và làm tất cả mọi điều tốt lành có thể làm. Ngài sống thanh khiết và hết lòng phục vụ cho vinh quang Thiên Chúa và lôi kéo những người khác đến thờ phượng Người. Với một đường lối đơn giản để nên thánh, thánh Clement là gương mẫu cho tất cả chúng ta.

(Trích tư liệu Dòng Chúa Cứu Thế VN online)
(Nhóm Tinh Thần nhuận chính lại theo Patron Saint và Santi-Beati-Testimoni)