Ngày 13 tháng 9

St. John Chrysostome
Tiến Sĩ Hội Thánh  
(334-407)

Thánh Gioan thành Antiokia mệnh danh là Chrysostome (Kim Khẩu) vì sự khôn ngoan và tài hùng biện. Thánh nhân sinh năm 334 tại Antiokia nước Thổ Nhĩ Kỳ. Từ bé, Ngài đã được hấp thụ do mẹ Ngài một đức ái nhân hậu, một đức tinh sắt đá và một lòng hy sinh hào hiệp.

Mùa Xuân năm 373, Ngài được tuyển vào chức đọc sách và từ đó danh tiếng Ngài bắt đầu lừng lẫy. Ðược tôn lên chức Giám Mục, nhưng cảm thấy bất xứng nên Ngài đã rút lui vào nơi kín đáo. Ngài ước ao sống cuộc đời khổ hạnh nhưng chỉ được bốn năm, vì mắc bệnh đau đạ dầy nên buộc lòng Ngài phải trở về Antiokia. Năm 386, Ngài thụ phong Linh Mục và suốt 12 năm Ngài đã làm cho thính giả thành Antiokia say mê và mến phục tài giảng thuyết. Ngài đả kích mãnh liệt những cổ tục mê tín, cuộc sống xa hoa của những người giàu có. Ngài nhắn mạnh đặc biệt đến những người nghèo và nêu gương bằng cách hết lòng giúp đỡ họ.

Năm 397, Ngài được bầu làm Giám Mục thành Constantinople. Ngài lo nghiên cứu đặc biệt về Thánh Phaolô, cải tổ hàng Giáo sĩ, thiết lập một số quy chế để thánh hóa bản thân, hủy bỏ mọi tập tục xa xỉ. Ngài cũng tận lực chiến đấu chống lại những bè rối như Aviô, Novatio... Vì phản đối Nữ hoàng Eudoxie đã chiếm đoạt gia sản của một góa phụ ở Callitrope. Ngài bị kết án lưu đày năm 403. Người ta không được biết bao nhiêu khổ cực Ngài đã phải chịu vì Ðức Kitô và bao nhiêu người đã trở lại cùng Chúa, nhưng mọi người đều phải thán phục lòng bác ái và những lời giảng thuyết cùng các sách của Ngài đã viết.

Sau cùng, Ngài qua đời vào ngày 14-7-407, Ðức Thánh Cha Piô X đã tuyên xưng Ngài là Tiến Sĩ Hội Thánh và bổn mạng của những nhà giảng thuyết.

(Phụng Vụ Chư Thánh - Châu Kiên Long)

Sự mơ hồ và mưu đồ trong thời đại Thánh Gioan, vị thuyết giáo đại tài của Antioch (tên của ngài có nghĩa "miệng vàng"), là đặc tính của bất cứ ai có địa vị sống ở thành phố lớn trong thời ấy. Ðược đưa đến Constantinople sau mười hai năm sống đời linh mục ở Syria, bỗng dưng Thánh Gioan thấy mình là nạn nhân bất đắc dĩ của vị hoàng đế mưu mô muốn đưa ngài làm giám mục của thành phố lớn nhất triều đình. Là một người khổ tu, không bệ vệ nhưng có phẩm cách, và bị đau bao tử vì những ngày sống trong hoang địa như một ẩn sĩ, Thánh Gioan bắt đầu chức giám mục dưới mây mù chính trị của triều đình.

Nếu thân xác ngài yếu đuối thì miệng lưỡi của ngài lại mạnh dạn. Nội dung các bài giảng của ngài, điều ngài dẫn giải về Kinh Thánh, không bao giờ sai vấn đề. Có khi những quan điểm ấy chọc giận giới quyền cao chức trọng. Có khi một số bài giảng kéo dài đến hai giờ đồng hồ.

Lối sống của ngài ở triều đình không được một số cận thần ưa thích. Ngài đề nghị một chỗ ngồi khiêm tốn cho các kẻ bợ đỡ hàng giáo phẩm đang chầu chực để được hưởng ơn mưa móc của triều đình và giáo hội. Thánh Gioan phàn nàn về nghi thức triều đình đã đưa ngài lên địa vị cao hơn các viên chức chính phủ. Ngài không phải là người muốn được ưu quyền.

Vì nhiệt huyết nên ngài hành động. Những giám mục hối lộ để được quyền cao chức trọng đều bị truất phế. Nhiều bài giảng của ngài kêu gọi những hành động thực tiễn để chia sẻ của cải cho người nghèo. Người giầu không thích thú gì khi nghe thánh nhân nói rằng, sở dĩ có của cải trần gian là vì Adong phạm tội, cũng như các ông không thích nghe ngài nói về sự trung tín trong hôn nhân của người chồng cũng giống như người vợ. Ðối với vấn đề công bình và bác ái, Thánh Gioan không bao giờ chấp nhận thái độ kỳ thị trong việc áp dụng.

Vì lối sống tách biệt, vì tính khí thẳng thắn, nhất là khi trên tòa giảng, Thánh Gioan chắc chắn là mục tiêu để nhiều người chỉ trích và hục hặc cá nhân. Ngài bị kết tội tham ăn uống một cách lén lút. Vì trung thành trong công việc linh hướng cho một quả phụ giầu có, là bà Olympia, ngài đã bị cho là giả hình trong vấn đề của cải và bác ái. Hành động của ngài chống với các giám mục bất xứng ở Tiểu Á bị các giáo sĩ khác coi là hám danh, lạm dụng quyền thế trái với quy tắc giáo luật.

Hai nhân vật nổi tiếng thời ấy đã đích thân làm mất uy tín Thánh Gioan là Theophilus, là TGM Alexandria, và Hoàng Hậu Eudoxia. Theophilus sợ rằng địa vị của Ðức GM Constantinople ngày càng quan trọng nên đã nhân cơ hội kết án Thánh Gioan là dung dưỡng tà thuyết. Ðứng sau Theophilus và các giám mục không ưa gì Thánh Gioan là hoàng hậu Eudoxia. Bà bực tức với bài giảng của thánh nhân về sự tương phản giữa giá trị phúc âm và cuộc sống xa hoa của triều đình. Không biết vô tình hay cố ý, một số bài giảng của ngài đề cập đến Jezebel* đáng ghê tởm và Herodias* vô đạo như những đồng minh của hoàng hậu, là người sau cùng đã xoay xở để Thánh Gioan phải lưu đầy. Ngài chết trong cảnh đầy ải năm 407.

* Jezebel là một cái tên đã trở thành biểu tượng, đồng nghĩa với xảo trá và tội lỗi và thường để gán cho những phụ nữ dối trá một cách trơ trẽn.

* Herodias là người đã dùng nhan sắc để lấy người em rể có quyền thế là vua Herod Antipas. Herodias là người đã mưu mô để giết Thánh Gioan Tẩy Giả.

(Trích Gương Thánh Nhân - ns Người Tín Hữu online)